"Bu razılaşma təkcə ikitərəfli münasibətlər deyil, həm də Rusiyanın təcavüzü qarşısında Ukraynanın suverenliyinə verilən strateji dəstəyin rəmzidir..."
Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski Ali Radaya Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığı ilə 100 illik tərəfdaşlıq haqqında razılaşmanın ratifikasiyası barədə qanun layihəsi təqdim edib.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "rbc.ua" nəşri məlumat yayıb.
Sənəd avqustun 2-də qeydiyyata alınıb və yaxın günlərdə deputatların səsverməsinə çıxarılacaq.
Zelenskinin şəxsi təşəbbüsü ilə hazırlanan bu qanun layihəsi, əslində, yanvar ayında Kiyevdə imzalanmış tarixi bir sənədin hüquqi qüvvəyə minməsi üçün atılan növbəti addımdır. Saziş Ukrayna və Britaniya arasında münasibətləri tamamilə yeni strateji səviyyəyə qaldırır.
Sazişin əsas müddəaları nələrdir?
Yeni tərəfdaşlıq razılaşması bir sıra mühüm sahələri əhatə edir:
- Hərbi yardım və təhlükəsizlik: Britaniya 2030-2031-ci ilədək illik minimum 3,6 milyard funt sterlinq (təxminən 3,6 milyard dollar) məbləğində hərbi dəstək ayıracaq. Ehtiyac olduğu halda bu yardım daha uzun müddət davam etdiriləcək. Həmçinin, Ukrayna hərbçiləri və pilotlarının təlimi, NATO ölkələrindən qırıcı təyyarələrin tədarükünə dəstək, uzaqmənzilli silahlar üzrə birgə layihələrin reallaşdırılması da bu razılaşmaya daxildir.
- Birgə reaksiya mexanizmi: Hər hansı bir hücum halında 24 saat ərzində təcili məsləhətləşmələrin aparılması və Ukraynaya dəstəyin göstərilməsi nəzərdə tutulur. Bu əməkdaşlıq "Joint Expeditionary Force" (Birgə Ekspedisiya Qüvvələri) formatında daha da dərinləşdiriləcək.
- Enerji və texnologiya sahəsində əməkdaşlıq: Kritik minerallar, yaşıl metallurgiya, nüvə energetikası və təmiz enerjiyə keçid istiqamətində qarşılıqlı fəaliyyət gücləndiriləcək. Saziş həmçinin süni intellekt, dron texnologiyaları, aqrar innovasiyalar və kosmos sahəsində ortaq elmi-tədqiqat və investisiya layihələrini də nəzərdə tutur.
Yeni geosiyasi reallıq və uzunmüddətli hədəf
Xatırladaq ki, bu saziş 16 yanvar 2025-ci ildə Kiyevdə Vladimir Zelenski və Böyük Britaniya baş naziri Kir Starmer tərəfindən imzalanıb. Ukrayna lideri həmin gün bu razılaşmanı "ölkələrarası münasibətlərdə yeni mərhələ" adlandırıb və bildirib ki, bu sənəd yalnız bugünkü təhlükələrə cavab vermir, eyni zamanda gələcəkdə Ukraynanın müdafiə və qarşılıqlı fəaliyyət potensialını da artıracaq.
Zelenskinin sözlərinə görə, 100 illik razılaşma təhlükəsizlikdən tutmuş iqtisadi və texnoloji sahələrə, eləcə də informasiya və mədəniyyət mübadiləsinə qədər geniş spektri əhatə edir. Ukrayna lideri bu sənədi Avropa və Atlantik məkanında uzunmüddətli sabitlik və həmrəyliyin təməli kimi dəyərləndirir.
Bu razılaşma təkcə ikitərəfli münasibətlər deyil, həm də Rusiyanın təcavüzü qarşısında Ukraynanın suverenliyinə verilən strateji dəstəyin rəmzidir. O, həmçinin Britaniyanın Avropadakı mövqeyini yeni formatda gücləndirməsinə və Ukraynanın Qərblə inteqrasiyasının daha da dərinləşməsinə yol açır.
