Cənubi Qafqazda yeni geosiyasi reallıqlar fonunda Ermənistanla münasibətlərin normallaşdırılması prosesi getdikcə daha aktual xarakter alır. İllərlə davam edən düşmənçilikdən sonra diplomatik əlaqələrin bərpası, sülh gündəliyinin irəliləməsi və bu çərçivədə səfirliklərin qarşılıqlı açılması ehtimalı artıq real müzakirə mövzusuna çevrilib.
Son günlər mediada sabiq xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov və keçmiş təhsil naziri Misir Mərdanovun adlarının Ermənistan səfirliyinə mümkün namizədlər kimi hallanması bu mövzunun nə qədər diqqət mərkəzində olduğunu göstərir.
İrəvanda Azərbaycan səfirliyi açılarsa, orada ölkəmizi təmsil edəcək şəxs kim ola bilər? Səfirin seçilməsində hansı meyarlar əsas götürüləcək? Məsələn, erməni dilini bilmək bu vəzifə üçün üstünlük hesab edilə bilərmi?
Globalinfo.az-a danışan deputat Hikmət Babaoğlunun fikrincə, Ermənistana səfir göndərilməsi üçün ilk növbədə iki ölkə arasında diplomatik əlaqələr bərpa olunmalıdır:
“Vaşinqtonda paraflanmış, 17 maddədən ibarət sazişdə bu məsələ əksini tapıb. Lakin hesab edirəm ki, prosesin reallaşması üçün müəyyən vaxt tələb olunacaq. Ən nikbin proqnozlara əsasən, paraflanmış sənədin imzalanması təxminən bir il çəkə bilər. Bu müddət ərzində Ermənistan Konstitusiyasında dəyişikliklər edilməli, ardınca kommunikasiyaların açılması və sülh sazişinin imzalanması mərhələsi baş tutmalıdır. Mənə elə gəlir ki, sazişin paraflanmasından imzalanmasına qədər olan dövr də azı bir il vaxt aparacaq. Bu səbəbdən, indidən səfir göndərilməsi ilə bağlı müzakirələrin aparılması, şübhəsiz ki, tezdir”.
Hikmət Babaoğlu
Deputat deyib ki, əgər proses gözləniləndən daha sürətli baş verər və Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişi tez imzalanarsa, o zaman səfir təyinatı gündəmə gələ bilər:
“Bu halda, səfirin kim olacağı barədə qərarı, şübhəsiz ki, Azərbaycan Prezidenti verəcək. Çünki hər hansı bir ölkəyə səfir təyin etmək Prezidentin səlahiyyətinə aiddir. Göndəriləcək səfirin yüksək peşəkar keyfiyyətlərə malik olması əsas meyardır. Onun erməni dilini bilməsi, bu ölkədə yaşamış olması və ya Qərbi azərbaycanlı olması əlavə göstərici kimi nəzərə alına bilər. Lakin düşünürəm ki, Qərbi azərbaycanlı olması həlledici amil olmamalıdır. Çünki burada söhbət dövlətlərarası münasibətlərdən gedir və ilk növbədə diplomatik bacarıqlar ön planda olmalıdır”.
Müsahibimizin sözlərinə görə, şübhəsiz ki, təyin olunacaq səfirin qarşı tərəfin dilini bilməsi üstünlükdür:
“Bununla belə, diplomatlar arasında əsas ünsiyyət dili kimi ingilis dili qəbul olunur. Nəticə etibarilə, bu sahədə hansı keyfiyyətlərin üstün tutulacağına dair yekun qərarı da Azərbaycan Prezidenti müəyyənləşdirəcək”.
Bakı Dövlət Universitetinin Erməni Araşdırmaları və Təlim Mərkəzinin direktoru Ermənişünas alim İsmayıl Tanrıverdi deyib ki, Prezident kimi münasib biləcəksə, səfir də o şəxs olmalıdır.
İsmayıl Tanrıverdi
Onun fikrincə, səfir kimi mühüm vəzifəni yerinə yetirəcək şəxs yüksək keyfiyyətlərə malik olmalıdır:
“O, mütləq həmin ölkənin dilini bilməli, sağlam düşüncəli olmalı və ideoloji baxımdan güclü şəxsiyyət kimi seçilməlidir. Düzü, Elmar Məmmədyarovu bu vəzifəyə heç vaxt uyğun namizəd kimi görməmişəm. Misir Mərdanovun isə namizədliyi mümkün ola bilər. Onun nazir kimi uzunmüddətli təcrübəsi var və dövlət idarəçiliyində kifayət qədər bilik və bacarığa malikdir. Amma hesab edirəm ki, səfir hansı ölkəyə təyin olunursa, həmin ölkəyə hörmət əlaməti olaraq o ölkənin dilini bilməlidir. Bununla yanaşı, səfir həmin ölkənin tarixi, mədəniyyəti və ictimai-siyasi mühiti haqqında dərin biliklərə malik olmalıdır. Misir Mərdanovun bu sahədə, xüsusilə erməni dilini bilməklə bağlı hansı səviyyədə olduğu barədə məlumatım yoxdur”.
İ.Tanrıverdi səfir məsələsində onun da adının hallandığını bildirib:
“Lakin yaşım və səhhətimlə bağlı səbəblərdən bu vəzifəni qəbul etməyi məqsədəuyğun saymıram. Artıq 70 yaşım olub, sağlamlıqla bağlı müəyyən problemlərim var. Ola bilsin, tələbələrim və ya yeni nəsildən olan peşəkar kadrlar bu məsuliyyəti daha yaxşı yerinə yetirə bilər. Səfirlik elə bir sahədir ki, orada çalışan hər kəs təyin olunduğu ölkənin dilini bilməlidir”.
