"Putin Donbası sülhün bədəli kimi tələb edir" - "The Times"

 

Rusiya prezidenti Vladimir Putin ABŞ lideri Donald Trampla Alyaskada baş tutan görüşündə müharibənin taleyini müəyyən edə biləcək sensasiyalı təklif irəli sürüb.

 

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "The Times" nəşri yazıb.

 

Putinin planına görə, Ukrayna ordusu Donbasdakı möhkəmləndirilmiş mövqelərini tərk edərsə, Moskva Xerson və Zaporojyedə hazırkı cəbhə xəttini "dondurmağa" razılaşacaq. Başqa sözlə, Kreml bu regionu sülh müqaviləsinin "bədəli" kimi təqdim edir.

 

 

Nəşr yazır ki, Donbas Putin üçün təkcə strateji deyil, həm də rəmzi dəyərə malikdir. 2014-cü ildə Rusiya qoşunları "yaşıl adamcıqlar" adı altında ilk dəfə Donbasa daxil olanda Kremlin əsas məqsədi regionu tam nəzarət altına almaq olub. Lakin on ildən artıq döyüşlərdən sonra belə, Moskva bu məqsədə tam çata bilməyib: Luqanskın böyük hissəsi işğal olunsa da, Donetskin təxminən üçdə biri hələ də Ukraynanın əlindədir.

 

Moskvanın uğursuzluğu Putini Donbası danışıqlar masasında kozır kimi istifadə etməyə məcbur edir. Onun üçün bu torpaq yalnız hərbi qələbə deyil, həm də daxili auditoriyaya təqdim ediləcək "tarixi ədalətin bərpası" obrazıdır.

 

 

Alyaskadakı görüşdə Putin Trampla söhbətində iddia edib ki, Ukrayna mövqeləri Donetsk vilayətində "çöküşün astanasındadır". Lakin Vladimir Zelenski Trampla telefon danışığında bu iddianı təkzib edib və ABŞ liderini xəbərdar edib ki, Kreml rəhbərinin sözlərinə inanmaq təhlükəlidir.

 

Maraqlıdır ki, Putinin sözügedən təklifindən sonra ABŞ-da respublikaçılar sərt reaksiya göstərib. Onlar Tramptan tələb ediblər ki, əgər Putin Zelenski ilə üçtərəfli sammitdən yayınsa, dərhal Rusiyaya qarşı iqtisadi sanksiyalar tətbiq olunsun. Senator Lindsi Qrem açıq şəkildə bəyan edib: "Əgər görüş baş tutmasa, Tramp Putinə və onun enerji alıcılarına real təsir imkanına malikdir".

 

 

Danışıqlardan sonra keçirilən qısa mətbuat konfransında Putin gülümsəyərək Trampı Moskvaya dəvət edib. Bu jest Zelenskinin gələcək sülh prosesindən kənarda qalacağı ehtimallarını gücləndirib. Avropa liderləri isə narahatlıqla bildirir ki, ABŞ Ukraynaya kifayət qədər möhkəm təhlükəsizlik zəmanətləri verməsə, Kiyev Donbasda geri çəkilməyə məcbur qaldıqda özünü tamamilə müdafiəsiz hiss edə bilər.

 

 

Bütün bu təzyiqlərə baxmayaraq, Donald Tramp sərt sanksiya yolundan imtina edib. O, açıq şəkildə bildirib ki, müharibəni dayandırmağın ən yaxşı yolu sadəcə atəşkəs deyil, birbaşa sülh müqaviləsidir. Tramp üçün bu yanaşma həm özünü böyük "sülhyaradıcı" kimi təqdim etmək şansı, həm də Avropa ilə Rusiya arasında yeni güc balansı yaratmaq cəhdidir.

 

 

Donbas məsələsi artıq çoxdan sadəcə coğrafi mübahisə deyil. Bu region Putin üçün siyasi nüfuzun rəmzi, Zelenski üçün isə müqavimətin qalasıdır. Tramp isə iki tərəfi masaya gətirməklə tarixi vasitəçi rolunu qazanmaq istəyir. Lakin görünən odur ki, Donbas hələ uzun illər beynəlxalq diplomatiyanın ən çətin və ən riskli düyünü olaraq qalacaq.