"Netanyahu 1948-ci ildə baş vermiş və Fələstinin tarixində "Nakba" adlanan kütləvi köçü təkrarlamaq niyyətindədir..."
İsrail və ABŞ-ın Qəzza bölgəsində fələstinlilərin taleyi ilə bağlı gizli diplomatik danışıqları artıq açıq hərbi əməliyyatlarla müşayiət olunur.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "The Wall Street Journal" nəşri yazıb.
Nəşrin məlumatına görə, tərəflər yüz minlərlə fələstinlinin üçüncü ölkələrə köçürülməsi barədə ssenarilər üzərində işləyir. Paralel olaraq isə İsrail ordusu Qəzzanın paytaxtı olan şəhərdə 800 min insanın cənuba məcburi köçürülməsi planını elan edib.
Gizli diplomatiya və mübahisəli plan
Son həftələr İsrail nümayəndələri Liviya, Cənubi Sudan, Somalilend və hətta Suriya ilə danışıqlar apararaq fələstinlilərin qəbul edilməsini təklif edib. Misirdən də köçürməyə razılıq verməsi tələb olunub, lakin Qahirə kəskin şəkildə bundan imtina edib. Bu isə İsrail və Misir rəsmiləri arasında gərgin söz duelinə səbəb olub.
Diplomatik mənbələr bildirir ki, əgər hansısa ölkə razılıq versə, ona böyük maliyyə dəstəyi, iqtisadi yardım və siyasi üstünlüklər təklif edilə bilər. Lakin qeyd olunan dövlətlərin daxili qeyri-sabitliyi onların belə bir yükü daşımasını çətinləşdirir.
Hərbi əməliyyatların yeni mərhələsi
Bütün bunlarla yanaşı, İsrail ordusu Qəzza şəhərində genişmiqyaslı əməliyyata hazırlaşır. İsrailin "Kan" telekanalının məlumatına görə, təxminən bir həftədən sonra şəhərdə yaşayan 800 min insan cənuba köçürüləcək. Bu, Qəzza paytaxtının blokadaya alınmasından əvvəlki mərhələ kimi nəzərdə tutulur. Əvvəllər iki ay çəkəcəyi düşünülən əməliyyatın indi bir neçə həftəyə tamamlanacağı bildirilir.
Əsas hücum mərhələsinin sentyabrda başlayacağı gözlənilir. Əməliyyatın çətinliyi ondan ibarətdir ki, Qəzza şəhərində İsrail tərəfindən girov götürülmüş şəxslər var və hərbi planlar onların həyatına təhlükə yaratmamaq şərti ilə hazırlanır. Artıq piyada "Nahal" briqadası və 7-ci tank briqadası Zejtun rayonunda irəliləyərək toqquşmalara başlayıb.
Texniki nasazlıq və simvolik hadisə
Avqustun 16-da şəhərin Rimal məhəlləsinə İsrail ordusuna məxsus "SkyLark-3" pilotsuz təyyarəsi düşüb. Ordunun açıqlamasına görə, bu hadisə texniki nasazlıqla bağlı olub və məlumatların fələstinlilərin əlinə keçməsi ilə bağlı təhlükə yoxdur.
"Nakba" təkrarlanır?
Bu proses 1948-ci ildə baş vermiş və Fələstinin tarixində "Nakba" ("Böhran") adlanan kütləvi köçləri xatırladır. O zaman yüz minlərlə fələstinli zorla didərgin düşərək qonşu ölkələrə sığınıb. Hazırkı plan isə formal olaraq könüllülük üzərində qurulub, amma regiondakı gərginlik və hərbi təzyiqlər bu seçimləri qismən məcburi edir. Tarixi təcrübə göstərir ki, kütləvi köçlər həm humanitar böhran yaradır, həm də uzunmüddətli siyasi nəticələrə səbəb olur.
Beləliklə, bir tərəfdən gizli diplomatik təkliflər, digər tərəfdən isə açıq hərbi əməliyyatlar Qəzza böhranının yeni mərhələyə daxil olduğunu göstərir. ABŞ və İsrailin planları fələstinlilərin gələcəyini qeyri-müəyyənlikdə saxlayır: kimisi üçün bu, çıxış yolu, kimisi üçün isə doğma torpaqdan didərgin düşmək deməkdir. İndi əsas sual budur: beynəlxalq ictimaiyyət bu prosesə necə reaksiya verəcək və Fələstin məsələsinin tarixi düyünü hansı istiqamətdə açılacaq?..
