Hazırda Türkiyədə 45 minə yaxın azərbaycanlı tələbə təhsil alır. Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyinin (TKTA) məlumatına əsasən, 2019–2024-cü illər ərzində xaricdə əldə olunan kvalifikasiyaların tanınması üzrə agentliyə 22 min 578 müraciət daxil olub ki, onların 5 min 327-si məhz Türkiyədə təhsil almış məzunlara məxsusdur. Bu müraciətlərin 5 min 107-si müsbət cavablandırılıb, 220-si isə imtina ilə nəticələnib. İmtinaların əsas səbəbləri sırasında “açık öğretim” adlanan məsafədən və ya qeyri-ənənəvi formada təşkil olunan təhsil proqramlarının Azərbaycan qanunvericiliyində nəzərdə tutulmaması, həmçinin bəzi hallarda autentikliyi təsdiqlənməyən diplom və sənədlərin təqdim olunması göstərilir.
Məsələyə geniş yanaşdıqda, Türkiyədə təhsil alan tələbələrin çoxluğu, ilk növbədə, iki ölkə arasındakı yaxın mədəni, tarixi və dil birliyi ilə bağlıdır. Türkiyədə ali təhsil sistemi həm keyfiyyət, həm də əlçatanlıq baxımından Azərbaycan gəncləri üçün ən cəlbedici istiqamətlərdən biridir. Müxtəlif universitetlərin beynəlxalq akkreditasiyalara sahib olması, geniş ixtisas seçimi, təhsil haqqının Qərb ölkələri ilə müqayisədə daha münasib olması, həmçinin sosial adaptasiyanın asanlığı bu tendensiyanı gücləndirən əsas amillərdəndir.
Bununla yanaşı, son illərdə xaricdə təhsil alan gənclərin diplomlarının tanınması məsələsi ölkə gündəmində mühüm mövzulardan birinə çevrilib. TKTA-nın tətbiq etdiyi ciddi yoxlama mexanizmləri, keyfiyyətsiz və ya qeyri-legitim diplomların tanınmasının qarşısını alır və nəticədə əmək bazarının yalnız yüksək səviyyədə hazırlanmış mütəxəssislərlə təmin olunmasına xidmət edir. Bu həm də Azərbaycanda təhsil keyfiyyətinin yüksəldilməsinə dolayı təsir göstərir, çünki yerli universitetlər xarici rəqabət fonunda öz tədris proqramlarını inkişaf etdirməyə məcbur olurlar.
Digər tərəfdən, “açık öğretim” kimi proqramların tanınmaması gənclərə mesaj verir ki, xaricdə təhsil seçərkən sadəcə diplom almağı deyil, keyfiyyətli bilik və praktiki bacarıqlar əldə etməyi prioritetləşdirmək lazımdır. Bu, həm onların gələcək karyerasına, həm də ölkənin insan kapitalının inkişafına birbaşa təsir göstərir.
