Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən “Böyük Qayıdış” strategiyası çərçivəsində Laçında misilsiz bərpa və infrastruktur quruculuğu işləri aparılır
Hər il 26 avqust tarixi Azərbaycan xalqı üçün xüsusi bir əhəmiyyət daşıyır – bu gün Laçın şəhəri Günü, yəni Qarabağın qapısı olan Laçının işğaldan azad olunmasının rəsmi ildönümüdür. Bu gün təkcə bir şəhərin deyil, bütöv bir bölgənin, bir xalqın vətəninə qayıdışının, haqqın ədalət üzərində qələbəsinin simvoludur.
Laçın rayonu Azərbaycan Respublikasının dağlıq bölgəsində yerləşir. Təbii sərvətləri, füsunkar təbiəti, zəngin tarixi və strateji mövqeyi ilə seçilən bu diyar əsrlər boyu Azərbaycan mədəniyyətinin, dövlətçiliyinin ayrılmaz tərkib hissəsi olmuşdur.
Laçın şəhəri 1923-cü ildə salınmış və 1930-cu ildə rayon statusu almışdır. Bu bölgə Azərbaycanın qərbində, Qarabağla Zəngəzur arasında, mühüm coğrafi dəhliz üzərində yerləşir. Elə bu səbəbdən də Laçın təkcə bir şəhər deyil, həm də strateji bir ərazidir. Bu ərazi üzərindən Qarabağla Ermənistan arasında keçid mövcuddur – buna görə Laçın dəhlizi adlandırılan hissə Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarına iddialarında xüsusi rol oynamışdır.
Laçın 18 may 1992-ci ildə Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edildi. Bu işğal zamanı şəhər və kəndlər dağıdıldı, minlərlə dinc sakin öz doğma yurd-yuvasından didərgin salındı. Laçınlılar illərlə qaçqın kimi yaşadılar, ürəklərində bir gün doğma yurda qayıtmaq ümidi ilə. İşğal zamanı Laçın rayonu və şəhəri ciddi dağıntılara məruz qaldı, mədəni irs məhv edildi, qəbiristanlıqlar, məscidlər, məktəblər və evlər viran qoyuldu. Bütün bunlar təkcə Laçın sakinlərinin deyil, hər bir azərbaycanlının yaddaşına dərin yara saldı.
2020-ci il noyabrında başa çatan Vətən müharibəsi nəticəsində Azərbaycan Ordusu Ermənistan üzərində tarixi qələbə qazandı. 44 günlük müharibənin nəticəsi olaraq imzalanan üçtərəfli bəyanata əsasən, Laçın rayonu 2020-ci il 1 dekabr tarixində Azərbaycanın nəzarətinə qaytarıldı.
Lakin Laçın şəhərinin özü və ətraf kəndləri əvvəlki “Laçın dəhlizi” üzərində yerləşdiyi üçün texniki olaraq bir müddət Rusiya sülhməramlılarının nəzarətində qaldı. 2022-ci ildə Azərbaycan tərəfindən Laçın şəhərindən yan keçən yeni yolun çəkilişi başa çatdı və bunun nəticəsində 26 avqust 2022-ci il tarixində Azərbaycan Ordusu Laçın şəhəri, Zabux və Sus kəndlərini tam nəzarətə götürdü. Bu gün rəsmi olaraq Laçın şəhərinin azad olunduğu gün – 26 Avqust tarixi Laçın Şəhəri Günü kimi qeyd olunur.
Hazırda Laçın şəhərində sürətli bərpa və yenidənqurma işləri aparılır. Dövlət tərəfindən əraziyə genişmiqyaslı investisiyalar qoyulur, yeni yollar, məktəblər, yaşayış binaları, mədəniyyət ocaqları inşa edilir. Laçına artıq köçürülən ailələr var və bu proses davam etdirilir. Məqsəd, Laçını əvvəlkindən də gözəl və abad bir şəhərə çevirməkdir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən “Böyük Qayıdış” strategiyası çərçivəsində Laçında misilsiz bərpa və infrastruktur quruculuğu işləri aparılır. Bu proses təkcə binaların tikintisi deyil, həm də sosial, iqtisadi, ekoloji və mədəni mühitin bərpası deməkdir. Prezident İlham Əliyev Laçın rayonu haqqında danışarkən demişdir: “Biz öz doğma torpaqlarımızı işğalçılardan azad edəndən sonra mən demişdim ki, Qarabağı və Şərqi Zəngəzuru cənnətə çevirəcəyik. Cənnətin əgər təsviri varsa, bu gün bax, budur. Gözəl təbiət, əzəmətli dağlar, gözəl binalar, evlər – hər şey çox böyük zövqlə yaradılır ki, həm insanlar burada rahat yaşasınlar, həm də Laçın şəhərinin müasir siması Azərbaycanın əldə etdiyi uğurları ilə eyni səviyyədə olsun.” Bu sözlər yalnız bir dövlət başçısının siyasi mövqeyini deyil, eyni zamanda bir xalqın arzusunu, əzmini və gələcəyə olan inamını ifadə edir. Laçın rayonu bu gün məhz bu fikirlərin reallığa çevrildiyi məkana – azadlıqdan quruculuğa, dağıntıdan dirçəlişə doğru böyük və dönüşlü bir inkişaf dövrünə qədəm qoyub.
Laçının möhtəşəm təbiəti, zəngin flora və faunası, mineral bulaqları və dağ mənzərələri onu gələcəkdə Azərbaycanın əsas turizm mərkəzlərindən biri kimi təqdim edir. Burada həm ekoturizm, həm də qış turizminin inkişafı üçün geniş imkanlar yaradılır. Dövlət bu sahəyə xüsusi diqqət ayıraraq Laçının təbii gözəlliyini qorumaqla yanaşı, onu dünya turizm xəritəsinə çıxarmağı hədəfləyir.
Laçında hər daş, hər küçə, hər bina bir xatirə, bir yaddaşdır. Şəhidlərin qanı ilə yoğrulmuş bu torpaqlar indi müasir memarlıqla, milli-mədəni dəyərlərlə yenidən canlanır. Bu torpaqlarda qurulan yeni həyat təkcə Laçın sakinləri üçün deyil, bütün Azərbaycan üçün qürur mənbəyidir. Burada aparılan hər bir tikinti yalnız fiziki struktur deyil – bu, bir ruhun, bir inancın bərpasıdır. Azərbaycanın gücü, dövlətinin iradəsi, xalqının vəhdəti bu gün Laçının hər dağında, hər küçəsində, hər evində özünü göstərir. Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, Laçın artıq “cənnətin təsviri” kimi formalaşır. Bu gün burada reallaşan layihələr gələcəkdə Laçını Qafqazın ən inkişaf etmiş bölgələrindən birinə çevirəcək. Geri qayıdan sakinlər burada rahat, firavan və təhlükəsiz bir həyat quracaq. Gələcək nəsillər üçün Laçın artıq yalnız bir xatirə yeri deyil – yaşayan, inkişaf edən, ilham verən bir şəhər olacaq.
Laçın rayonunun bugünkü inkişafı – Azərbaycanın müstəqil, güclü və gələcəyə inamla irəliləyən dövlət olduğunu bir daha sübut edir. Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun dirçəlişi dövlətin strateji baxışının, xalqın dəmir iradəsinin və şəhidlərin müqəddəs ruhunun təntənəsidir. Laçın – artıq təkcə keçmişin xatirəsi deyil. O, bu günün reallığı, sabahın ümididir.
Laçınlılar doğma yurdlarına qayıdır, torpaqlarına sahib çıxır, kənd təsərrüfatı, turizm və sənaye sahələrində həyat bərpa olunur. Bu, Azərbaycan xalqının yenilməz ruhunun, milli birliyin və dövlətin gücünün bariz nümunəsidir. 26 avqust – Laçın Şəhəri Günü bizə həm kədərli, həm də qürurverici tarixi xatırladır. Bu tarix təkcə bir qələbə deyil, həm də gələcək nəsillərə ötürüləcək bir ibrət dərsidir – torpaq uğrunda can verən şəhidlərimizin ruhu qarşısında baş əyərək, biz bu torpaqlara sahib çıxmalı, onu inkişaf etdirməliyik. Bu gün Laçın təkcə azad deyil – o həm də ümidin, iradənin və milli birlik ruhunun rəmzinə çevrilib.
Paşazadə Kamal Çingiz oğlu
Qara Qarayev adına Mərkəzi İncəsənət Məktəbinin violonçel ixtisası üzrə müəllimi, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi
