"Baltik ölkələri müsadirə tələb edir, Almaniya və Belçika isə maliyyə risklərinə diqqət çəkir..."
Avropa İttifaqı Rusiya Mərkəzi Bankının dondurulmuş təxminən 200 milyard avroluq aktivlərini Ukraynanın bərpasına yönəltmək üçün mexanizm hazırlayır.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Politico" nəşri yazıb.
Yeni fond planı və danışıqların kulminasiya nöqtəsi
Nəşr yazır ki, Avropa Komissiyası bu vəsaitləri daha riskli, lakin gəlirli fondda yerləşdirmək variantını öyrənir. Məqsəd - həm Moskvanı danışıqlara məcbur etmək, həm də müharibədən sonrakı mümkün kompensasiya ödənişlərindən imtina ediləcəyi halda alternativ plan qurmaqdır.
Avqustun 30-da Kopenhagendə keçiriləcək qeyri-rəsmi görüşdə Avropa İtttifaqı (Aİ) ölkələrinin xarici işlər nazirləri məsələni ilk dəfə müzakirə edəcək. Hazırlanan sənədlərə görə, nazirliklər həmçinin dondurulmuş Rusiya aktivlərindən əldə olunan gəlirlərin necə istifadə edilə biləcəyinə dair əlavə təkliflər axtaracaq.
Çünki 2026-cı ildən etibarən Ukraynanın illik büdcə kəsirinin 8 milyard avroya çatacağı proqnozlaşdırılır. Estoniya XİN rəsmisi Kerli Veski Avropadakı maliyyə sıxıntısına işarə edərək deyib: "Milli büdcələrdən pul toplamaq getdikcə çətinləşir. Amma bizdə bu aktivlər var və sual yaranır: niyə onlardan istifadə etmirik?"
Avropada parçalanma: Baltik ölkələri və Qərbi Avropa fərqli mövqedədir
Məsələyə yanaşmada Aİ daxilində ciddi fikir ayrılığı var. Baltik ölkələri və Rusiya ilə sərhəddə yerləşən bəzi dövlətlər aktivlərin tam müsadirəsini tələb edir. Bu mövqeyi Avropa Komissiyasının iqtisadiyyat üzrə üzvü Valdis Dombrovskis və xarici siyasət rəhbəri Kaja Kallas açıq şəkildə müdafiə edirlər.
Amma Almaniya, İtaliya və xüsusilə də Belçika bu yanaşmaya qarşı çıxır. Çünki Rusiya aktivlərinin böyük hissəsi Brüsseldə yerləşən "Euroclear" təşkilatında saxlanılır və onların müsadirəsi Belçikanı ciddi hüquqi və maliyyə riskləri ilə üz-üzə qoya bilər.
Belçika baş naziri Bart de Vever xəbərdarlıq edib ki, əgər Aİ dövlət aktivlərini müsadirə edərsə, bu, beynəlxalq maliyyə sistemində presedent yaradacaq və başqa ölkələr də öz pullarını Avropadan çıxarmağa başlaya bilər.
Yeni "xüsusi fond" modeli və G7-nin iştirakı
Mümkün kompromis variantı kimi Aİ hüquqşünasları xüsusi bir fond yaratmağı təklif edir. Bu struktur Avropa mexanizmi sabitliyi kimi işləyəcək və yalnız müəyyən ölkələrin dəstəyi ilə fəaliyyət göstərəcək. Burada G7 ölkələrinin, o cümlədən Böyük Britaniya və Kanadanın da iştirak edəcəyi gözlənilir.
Beləliklə, Brüsseldəki müzakirələr həm maliyyə, həm də siyasi risklərlə doludur. Bəzi dövlətlər Rusiyanın müharibə sonrası ödəməyə məcbur edilməsini istəyir, digərləri isə Avropanın maliyyə sabitliyi naminə riskə getmək istəmir. Amma hər kəs anlayır ki, Ukraynanın bərpası üçün böyük məbləğlər lazımdır və 200 milyard avroluq "dondurulmuş sərvət" Avropa üçün ən real resurs olaraq qalır.
