Böyük Britaniyanın siyasi gündəmi növbəti dəfə qalmaqalla silkələnib. Baş nazirin müavini Anjela Reyner vergi qalmaqalı fonunda istefa vermək məcburiyyətində qalıb. Bu qərar təkcə onun şəxsi karyerası üçün yox, həm də Baş nazir Keir Starmer hökuməti üçün ciddi siyasi sınaq kimi dəyərləndirilir.
Məsələ Reynerin yeni aldığı evlə bağlı ortaya çıxıb. İddialara görə, o, daşınmaz əmlaka görə nəzərdə tutulan vergini ya az bəyan edib, ya da ödənişdə bəzi məqamları gizlədib. Bu fakt ictimaiyyət tərəfindən “vergi ədalətsizliyi” kimi qiymətləndirilib.
Böyük Britaniyada vergi məsələsi sadəcə maliyyə deyil, həm də ictimai etimadın təməl sütunlarından biri hesab olunur. Bu səbəbdən Reynerin davranışı siyasi dairələrdə böyük rezonans doğurdu.
Reynerin gedişi, əslində, Baş nazir Starmer üçün bir növ “siyasi zəlzələ”dir. Çünki o, kabinetin ən güclü simalarından biri olmaqla yanaşı, Starmerin ən yaxın silahdaşı sayılırdı. Daha öncə Starmer Reyneri müdafiə edərək onun üzərindəki ittihamların əsassız olduğunu bəyan etmişdi.
Lakin bu dəstək gözlənilən nəticəni vermədi. Reynerin istefası, əksinə, Starmerin liderlik nüfuzuna zərbə vurdu. Analitiklər hesab edir ki, bu hadisə hökumətin sabitliyi və gələcək strategiyası üçün çox ciddi sınaq olacaq.
Hadisə sosial şəbəkələrdə geniş rezonans doğurdu. Minlərlə britaniyalı istifadəçi Reyneri sərt tənqid edərək, “xalqdan vergi tələb edən hökumət üzvlərinin özləri qaydalara əməl etmir” fikrini gündəmə gətirdi.
Müxalifət partiyaları isə fürsətdən istifadə edərək hökuməti şəffaflıqdan uzaq davranmaqda günahlandırdı. Onlar Reynerin istefasını “hökumətin dağılmasının ilk siqnalı” kimi təqdim edərək erkən seçkilərin vacibliyini vurğuladılar.
Böyük Britaniya siyasətində istefa institutlaşdırılmış bir mədəniyyət hesab olunur. Yəni, hər hansı qalmaqal, qanun pozuntusu və ya ictimai etimad itkisi baş verəndə vəzifəli şəxslər könüllü istefa verməklə həm dövlətə, həm də cəmiyyətə hörmət göstərmiş olurlar.
Ancaq Reynerin gedişi digər hallardan fərqlənir. O, kabinetin sadəcə naziri deyil, Baş nazirin müavini idi və hökumətin strateji qərarlarında mühüm rol oynayırdı. Buna görə də onun istefası təkcə şəxsi məsələ deyil, həm də Britaniya siyasətində balansı dəyişdirən hadisədir.
Reynerin istefası ilə Starmer hökumətində artıq səkkiz nəfər yüksək vəzifəli şəxs postunu tərk edib. Bu, qısa müddətdə çox ciddi kadr itkisi deməkdir. Əgər proses bu sürətlə davam edərsə, Starmer hökumətinin dayanıqlığı sual altına düşəcək.
Digər tərəfdən, beynəlxalq ictimaiyyət də bu hadisəni yaxından izləyir. Çünki Böyük Britaniya Avropa və dünya siyasətində vacib aktorlardan biridir və daxili sabitliyin pozulması onun xarici siyasətinə də təsirsiz ötüşməyəcək.
Analitiklər bir neçə mümkün ssenarini ön plana çıxarırlar:
Krizisin idarə olunması – Starmer Reynerin yerinə güclü və etibarlı bir fiquru gətirərək hökumətdə sabitliyi bərpa etməyə çalışa bilər.
