Beynəlxalq alimlər qrupu aşkar edib ki, sürətli bioloji yaşlanma özünü daha aydın büruzə verən koqnitiv (idrak) bacarıqların azalması ilə bağlıdır. Bu, xüsusilə də aşağı gəlirli ailələrdə böyüyən insanlarda özünü göstərir.
AZƏRTAC xəbər verir ki, tədqiqat “Aging” jurnalında dərc olunub.
Tədqiqatçılar “epigenetik saatlar” adlanan metodu tətbiq ediblər. Bu saatlar DNT-dəki xüsusi kimyəvi işarələrə əsaslanaraq insanın bioloji yaşını qiymətləndirməyə imkan verir. Əgər bioloji yaşı pasport yaşından yüksəkdirsə, bu “sürətli yaşlanma” kimi qiymətləndirilir. Təhlil proseslərinə uşaqlıqda IQ səviyyəsi ölçülmüş və orta yaşlarında yenidən test edilmiş, həmçinin qan nümunələri götürülmüş təxminən 300 iştirakçı daxil edilib.
Məlum olub ki, xəstəlik və ölüm riskləri nəzərə alınaraq hazırlanmış yeni “ikinci nəsil” epigenetik saatlar (“PhenoAge” və “GrimAge”) IQ-nun 50 yaşa qədər azalmasını daha dəqiq proqnozlaşdırır. Maraqlıdır ki, bu təsir eyni ailədə tərbiyə almış eyni yumurta ikizləri arasında da qorunub: bioloji yaşı daha yüksək olan şəxsdə koqnitiv funksiyaların daha çox zəifləməsi müşahidə olunub.
Ən böyük həssaslıq isə aztəminatlı ailələrdən olan insanlarda müəyyən edilib, belə ki, müəlliflərin fikrincə, erkən sosial stress sürətli yaşlanmanın uzunmüddətli təsirlərini gücləndirir.
Alimlər vurğulayırlar ki, bu iş göstərir ki, DNT əsasında bioloji yaşın izlənməsi və erkən sosial mühitin nəzərə alınması demensiya və digər yaşla bağlı idrak pozuntularının risklərini daha dəqiq qiymətləndirməyə kömək edə bilər.
