[center]
[/center]Xalq yazıçısı Elçin Əfəndiyevin dəfn mərasimində Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) sədri Anarın necə tənhalıq içində olduğu açıq görünürdü. Özünü saysız-hesabsız yazıçı ordusu ilə əhatələməsinə baxmayaraq, sosial şəbəkələrdə yayılan fotolarda bu tənhalıq bariz hiss olunurdu.
Patriarx sonuncu yaxın dostunu itirməklə, ömrünü həsr etdiyi ədəbiyyat ağacının “son yarpaq” duyğularını yaşadı.Sovet imperiyasının qurumaqda olan ədəbiyyat ağacının çürük budağında qızılımtıl son yarpaq kimi qalan Anar, Fəxri xiyabana aparan yolda əbədiyyət rüzgarının həyəcanını duymalı oldu. Onun yaratdığı yeni ədəbi nəsillər isə çürüyən çinarın ətrafında bir dövrün vida nəğməsini pıçıldayırdı.AYB: Elitadan marginallaraSon 38 ildə – Anarın rəhbərliyi dövründə AYB bir neçə mərhələ yaşadı. Sovet dönəmində kommunist partiyasına yaxın elitar ziyalıların ittifaqı olan qurum, müstəqillik dövründə müxtəlif yönlü insanların – sosial şəbəkə yazarlarının, hətta yazıçı olmayan şəxslərin də daxil olduğu, dövlət tərəfindən qismən maliyyələşən geniş bir qrupa çevrildi.Bu gün AYB üzvləri Prezident Administrasiyasından Milli Məclisə, nazirliklərdən universitetlərə, biznes strukturlarından mətbuat orqanlarına qədər müxtəlif sahələrdə təmsil olunurlar. Onları birləşdirən əsas cazibə mərkəzi isə hələ də Anarın şəxsiyyətidir.“Ədəbiyyat inkubatoru”Sovet dövründə ədəbi diskussiyaların keçirildiyi Natəvan klubunun siması dəyişdi. Əvvəllər gənclər ustad sənətkarlardan öyrənirdisə, indi “sosial şəbəkə dahilərinin” toplaşdığı dəyirmi masalar təşkil olunur. Bu prosesi obrazlı şəkildə “ədəbiyyat inkubatoru” adlandırmaq olar.Uzun illərdir AYB aparatına rəhbərlik edən Rauf Aslanov bu sistemin əsas icraçılarındandır. Yazıçılıqla əlaqəsi olmasa da, Anarın dəstəyi ilə quruma gətirildi və qısa müddətdə ən təsirli fiqurlardan birinə çevrildi.2008-ci ildə yaradılan “Prezident təqaüdləri fondu” ilə AYB-nin “inkubator” mexanizmi daha da gücləndi. Təqaüdlər və layihələr vasitəsilə həm qocaman, həm də gənc ədiblər Anarın və Aslanovun təsdiqindən keçməli oldular.Yeni dövrün tələbləriAYB-də formalaşan bu sistemdə istedadı artıq “ilham pəriləri” deyil, rəhbərlik müəyyənləşdirirdi. Bəziləri buna qarşı çıxsa da, əksəriyyət qurumun cazibəsindən və dövlət dəstəyindən imtina edə bilmədi.Tarixi paralel də diqqətəlayiqdir: 1938-ci ildə Hüseyn Cavid və onlarla yazıçı “xalq düşməni” damğası ilə məhv edildi, sonrakı illərdə isə “xalq yazıçıları və şairləri” epoxası başladı. İndi isə Rəsul Rza ilə başlayan həmin epoxanın oğlu Anarın dövrü ilə başa çatmaq üzrə olduğu görünür.Gələcək mübarizəAnar sonrası dövrün necə olacağı ilə bağlı AYB-də ciddi gərginlik hiss olunur. Rauf Aslanovun ətrafında toplaşan qrup nüfuzlu və imkanlı şəxsləri quruma cəlb etməyə çalışır. Bu sırada deputat Cavanşir Feyziyevin adı hallanır. Həmçinin Elxan Zal Qaraxanlının yaratdığı Mahmud Kaşqari Fondunun bu dairələrdə alətə çevrilməsi ilə bağlı iddialar dolaşır.Bədii Tərcümə Mərkəzi və digər strukturlar da Aslanov qrupunun nəzarətindədir. Lakin son vaxtlar onların təşvişə düşməsi diqqətdən yayınmır. Xüsusən də ADA rəhbəri, ölkə diplomatiyasının ağsaqqalı akademik Hafiz Paşayevin AYB-nin boykot etdiyi bir tədbirdə sona qədər iştirak etməsi qurum daxilindəki parçalanmaları daha da qabarıq göstərdi. Burada sual yaranır: Anarın rəhbərlik etdiyi qurumun Paşayevlərə qarşı nifrəti haradan qaynaqlanır?NəticəAYB bu gün hələ də Anarın nüfuzuna söykənir. Lakin yeni dövrün çağırışları qarşısında qurumun gələcəyi qeyri-müəyyən görünür. Anarın kölgəsi aradan çəkildikdən sonra AYB-ni hansı qüvvələrin idarə edəcəyi və bu “ədəbiyyat inkubatorunun” taleyi necə olacağı hələ də açıq sualdır.(“Azərbaycan Reallığı”)Yazıda adı çəkilən bütün şəxslərin mövqeyini işıqlandırmağa açıqdır.
