Azərbaycan avtomobil bazarında son illərdə müşahidə olunan tendensiyalar bir daha təsdiqlənir: 2025-ci ilin yanvar-avqust aylarında ölkəyə ümumilikdə 74 481 ədəd avtomobil idxal edilib ki, bu da 1 milyard 381 milyon 385 min ABŞ dolları dəyərində ticarət dövriyyəsi deməkdir. Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatlarına əsasən, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə avtomobil idxalı həm say, həm də dəyər baxımından artıb – müvafiq olaraq 26,4% və 24,3%. Bu isə bazarda tələbin canlı olduğunu göstərir.
İqtisadçı ekspertlər qeyd edirlər ki, avtomobil idxalındakı artım bir neçə faktorla izah olunur. İlk növbədə, ölkədə alıcılıq qabiliyyətinin nisbətən bərpası, bank sektorunda avtokreditlərin yenidən aktivləşməsi və dollar məzənnəsinin sabitliyi avtomobil alışına müsbət təsir göstərir. Bundan başqa, qonşu ölkələrdə istehsal olunan avtomobillərin daha sərfəli qiymətlərlə bazara çıxarılması və Çin istehsalçılarının region bazarına fəal daxil olması idxal rəqəmlərinə təsir edən amillərdəndir.
Bununla yanaşı, idxal edilən avtomobillərin strukturunda diqqətçəkən məqam elektrik mühərrikli nəqliyyat vasitələrinin sayında müşahidə olunan azalmadır. 2025-ci ilin ilk 8 ayında cəmi 1 412 ədəd elektrik avtomobili gətirilib ki, bu da ötən illə müqayisədə 28,4% azalma deməkdir. Mütəxəssislərin fikrincə, bu azalma bir neçə səbəblə bağlıdır: şarj infrastrukturunun hələ kifayət qədər geniş olmaması, elektromobillərin qiymətinin nisbətən yüksək qalması və bəzi hallarda ehtiyat hissələrinin əlçatanlıq problemləri. Nəticədə, vətəndaşların bir hissəsi hələ də ənənəvi daxili yanma mühərrikli avtomobillərə üstünlük verir.
Ekspertlər bildirirlər ki, Azərbaycan üçün elektromobil bazarının inkişafı həm iqtisadi, həm də ekoloji baxımdan vacibdir. Bunun üçün dövlət səviyyəsində stimullaşdırıcı mexanizmlərin – gömrük güzəştlərinin, əlavə vergi imtiyazlarının, güzəştli kreditlərin və ən əsası, şarj stansiyalarının genişləndirilməsinin tətbiqi labüddür. Əks halda, dünya bazarında elektromobillərə maraq sürətlə artsa da, ölkədə bu seqmentin genişlənməsi ləngiyə bilər.
Ümumilikdə, avtomobil idxalında artım ölkənin istehlak bazarında aktiv dövriyyəni göstərsə də, bu həm də xarici bazarlardan yüksək asılılığın davam etdiyini ortaya qoyur. Yerli avtomobil istehsalı və ya montaj sənayesinin inkişaf etdirilməsi perspektivdə idxalın həcminin optimallaşdırılması üçün əsas şərtlərdən biri hesab olunur. İqtisadçıların fikrincə, Azərbaycan bu istiqamətdə qonşu ölkələrin təcrübəsindən yararlanaraq montaj zavodlarının qurulmasına və ixracyönlü istehsal potensialının formalaşdırılmasına daha çox diqqət yetirməlidir.
