Hindistan və Avropa İttifaqınınazad ticarət danışıqları, basmati düyüünün statusu ilə bağlı uzun müddət davam edən mübahisənin təhlükəsi altındadır. Çeşidin ən böyük istehsalçıları olan Hindistan və Pakistan, satıcılara qiyməti əhəmiyyətli dərəcədə artırmağa imkan verən adın eksklüziv istifadəsi hüququ üçün mübahisə edir.
SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə Financial Times yazır.
Yeni Dehli Avropa İttifaqındakı müstəsna hüquqlarını tanımaqda israrlıdır, lakin Brüssel ayaqlarını süründürür: belə bir qərar İslamabadda kəskin narazılıq yaradar.
2023-cü ildə Pakistan, Kəşmirin nəzarəti altında olan, lakin istehsal zonasında Hindistan tərəfindən mübahisələndirilən dörd ərazi də daxil olmaqla, coğrafi göstəricinin qorunması üçün öz ərizəsini verdi.
Bu iddianın tanınması faktiki olaraq mübahisəli ərazi üzərində Pakistanın suverenliyinin dolayı tanınması demək olardı ki, bu da Yeni Dehli üçün qəbuledilməzdir. Hər iki ölkə üçün basmati təkcə iqtisadi məhsul deyil, həm də milli qürur rəmzidir.
Ənənəvi olaraq Kəşmir üzərində dəfələrlə döyüşən iki dövlət arasında bölünmüş Pəncab bölgəsində yetişdirilir.
2000-ci illərin əvvəllərində Hindistan və Pakistan hələ də basmati markasını, o cümlədən “biopipirasiya”da ittiham olunan Amerika RiceTec şirkətinin patentlərini birgə qorumağa çalışırdılar.
Lakin Hindistanın Pakistanın dəstəklədiyi silahlıları günahlandırdığı 2008-ci ildə Mumbay hücumlarından sonra əməkdaşlıq dayandırıldı. İndi hər iki müraciətə paralel olaraq baxılır.
Avropa İttifaqı məsələnin “həddindən artıq həssaslığını” qəbul edir və indiyədək tərəf seçməkdən yayınıb. Pakistanlı ixracatçılar xəbərdarlıq edirlər ki, Hindistan monopoliyaya keçərsə, onlar təkcə markanı deyil, həm də adi düyüdən bir ton üçün 300 dollara qədər premium qiyməti itirəcəklər.
Bu arada Hindistanın ticarət naziri Piyush Goyal ölkəsinin Avropa İttifaqı ilə “hər iki tərəfdən biznes və istehlakçılara fayda verəcək” razılaşma üzərində işləməyə davam etdiyini bildirib.
Əli Babayev
