Ses qazeti portalından verilən məlumata əsasən, ain.az bildirir.
Elçin Bayramlı
Seriyamızın bundan əvvəlki hissələrində insanın necə yaranması haqda maraqlı faktları təqdim etmişik. Ondan əvvəlki hissələrdə isə, bitkilərin, heyvanların, ümumiyyətlə həyatın necə yarandığı haqda elmi və dini dəlilləri vermişdik. Bu yazıda isə, canlıların, o cümlədən insanın maddi və ruhi enerjilərdən necə təşkil olunduğu və bunlar arasındakı qarşılıqlı əlaqədən danışacağıq.
əvvəli burada
https://sesqazeti.az/news/mia/1277728.html
Həyatın quruluşu nəzəriyyəsi- 1-ci hissə
“Nə bəxtiyardır qəlbi təmiz olanlar, çünki onlar Yaradanı görəcəklər”- Matta 5:5-8.
Biz bu dünyada yaşayırıq və yaşamağa tələsirik. Qarşımıza məqsədlər qoyuruq, bəzən çox iddialı. Biz onlara nail oluruq, ya da uğursuz oluruq. Bəziləri "hər şeyə" sahib olmağa çalışır, bəziləri isə fərqlənməyə və fərqli olmağa çalışır...
Lakin əsas məsələ haqda düşünmürük - “Biz haradan gəldik” sualı sanki bizi maraqlandırmır. Ciddi elmi əsərlərdə haradan gəldimiz haqda məsələlərdən bəhs edilir və təkrarlamağa ehtiyac yoxdur. Amma hamının hara getdiyi sualı demək olar ki, alimlərin ağlına toxunmur.
Və əgər artıq sübut olunubsa ki, şüur materiyanın mövcudluq formalarından biridir və materiya da məlum olduğu kimi, sadəcə olaraq yox olmur, onda belə güman etmək məqsədəuyğundur: 1) ölümdən sonra həyat bitmir (yeri gəlmişkən, bu, artıq çoxlarına aydındır);
2) Bütün kainat kimi, fərdin həyatı da müəyyən mövcud qanunlarla yaşayır (yeri gəlmişkən, bu da heç kim tərəfindən mübahisələndirilmir);
3) Qanunlar (Əmr və Qadağalar) insanlara Allah tərəfindən verilir və hər bir xalqın müqəddəs kitablarında qeyd olunur. (Bəzi rəhbərlərin islahat cəhdləri müvəqqəti idi və sonra hər şey öz qaydasına düşdü);
4) İnsan təcrübəsi artıq aşağıdakılar haqqında fərziyyələr irəli sürmək üçün kifayətdir:
A) həyat yolunun quruluşu;
B) insan həyatının məqsədi;
C) həyatın son mərhələsi, yəni bioloji ölüm.
İvan Platonov “Həyatın quruluşu nəzəriyyəsi”- "İnsan və ruh" mövzusunda əsas tədqiqat” (И.Платонов. Теория структуры жизни. Базовое исследование «человек – душа») əsərində insan həyatı və ölümü ilə bağlı məlum anlayışları, insan inkişafının keyfiyyət həddi, insan həyatının şüurda sədd təşkil edən, dərk etmək üçün keçilməz mərhələsi haqqında fikirlərini təqdim edir. Bu mərhələ yeni, fərqli, qeyri-adi və buna görə də başa düşmək üçün əlçatmaz bir şeyin başlanğıcını göstərir.
Bununla belə, elektrik, maqnit qanunları və digər həyati əhəmiyyət kəsb etməyən prinsiplər (sözün bioloji mənasında) də uzun müddət bəşəriyyətdən qaçırdı. Bu gün insanların bir vaxtlar Yer kürəsini necə düz təsəvvür etdikləri aydın deyil. Amma intuisiyanın, sonra məntiqin, sonra hesablamaların gücü ilə bütöv elmlər yaranıb ki, onları da əvvəlcədən hazırlıq olmadan başa düşmək çətindir.
Bu bənzətmə ilə müəllif hesab edir ki, axirət qanunları da (yəqin ki!) aşağıdakı sxem üzrə təsvir edilə bilər:
İntuisiya – məntiqi fərziyyə – praktik təcrübə – məlumatın ümumiləşdirilməsi – sonra – hipotetik nəticələrlə məntiqi emal.
Problem ilk addımda - intuitiv olaraq düzgün istiqamət tapmaqdadır.
Müəllif bu təvazökar əsərində insanın ömrünün sonunda ölüm deyilən mərhələdən keçərək bizə artıq məlum olan, lakin hələ elmi şəkildə təsvir olunmayan növbəti mərhələyə keçməsi ehtimalına əsaslanaraq, insan varlığının mənasını anlamağa çalışır.
Bioloji orqanizmin ən sadə elementi, canlı "orqanizmlərin" "ilk tikinti bloku" - sol asimmetriya ilə 20 xromosomdur. Daha sonra struktur mürəkkəbliyinə görə birhüceyrəli orqanizmlər, xordalılar, onurğalılar...və ya alternativ olaraq - mollyuskalar, balıqlar, amfibiyalar, sürünənlər ... ya da başqa bir alternativ olaraq – üzgəcləri böyümüş balıqlar, kərtənkələlər, quşlar...
Növləri bir zəncirdə təşkil etmək mümkün deyil. Müxtəlif budaqlar və fərqli mənşələr göz qabağındadır. İlkin məlumatlarda ardıcıllıq yox idi.
Ancaq yenə də, mürəkkəblik artdıqca, bütün növlərin, budaqların və istiqamətlərin ümumiləşdirilməsi kimi son mərhələ insanlardır. Təkamül nərdivanında ən mürəkkəb bioloji orqanizm kimi. Təkamülün zirvəsi kimi.
Düşüncənin ilkin əsası Yer planetindəki həyatın ümumi anlayışıdır. Başqa sözlə desək, məlumat çatışmazlığı səbəbindən həyatı dəqiq dərk etməmək.
Canlı və cansız orqanizmi fərqləndirən xüsusiyyəti müəyyən etmək vacibdir. Alim bunu belə sistemləşdirir:
Metod
İntuitiv-məntiqi təfəkkür.
Fərziyyə
İnsanda və ya digər bioloji orqanizmdə həyat əlaməti hüceyrələrin həyati proseslərini təmin edən fizioloji reaksiyalar kompleksidir. Həyatı dəstəkləyən bioloji proseslərin müəyyən hərəkətvericisi orqanizmin tərkib hissəsidir, birbaşa orqanizmin daxilində yerləşir.
İnsanda həyatın əlaməti onun bioloji bədənində qeyri-maddi cismin olmasıdır. Ruh həyatın əlamətidir.
1. Ruh
-Qeyri-maddi bədən, başqa sözlə, müasir elmin bilmədiyi maddədən ibarət bir quruluş, keyfiyyətcə yeni materiya növündən– intellektdən, düşüncədən, ağıldan ibarətdir.
-Yumurtavari qeyri-düzgün, ölçüsü – 0,2-0,8 metr, çəkisi – 3-21 qram.
-İnsanı doğuş zamanı aşılayır.
-O, ananın bədənində insan dölünə bənzər şəkildə inkişaf edərək, embrion vəziyyətində olan insanın daxilində yaşayır.
2. İnsanın ruhu və bədəni
-İnsan- onun bioloji orqanizmi ruhdan hamilədir.
-Ruhun intellekti insan beyninin müasir elmə məlum olmayan funksiyalarında gizlənir, vaxtaşırı şüuraltı adlanan formada zəif təzahür edir.
-Çətin hamiləlik zamanı ruh narahat olur, şüuraltı şüurdan üstün olur. Bu zaman insan öz hərəkətlərinə hakim ola bilmir və hətta dəli olur.
3. Ruhun hamiləliyi, yetkinləşməsi və düzgün inkişafı
-Hər bir xalq üçün dini kitablarda yazılmış varlıq qanunlarına riayət etməklə ruhun hamiləliyinin düzgün gedişi təmin edilir.
-Hamiləlik düzgün getməsə, varlıq qanunları pozulsa, günah işlənilsə, ruhun səthi qabıqlanır və sərtləşir (ümumi dildə işlədilən termin "bərkləşmiş ruh"dur). Böyük günahların törədilməsi və təkrarlanması ilə qabıq və sərtlik ruhun bədəninə dərindən nüfuz edir.
-İnsan bədənində ruhun yetkinləşməsi və inkişafı üçün ayrılmış dövr başa çatdıqdan sonra ruh oyanır, bədən ölür və ruh öz yaşayış yerinə uçur.
4. Ruhun parçalanması və təkrar yetkinliyə qayıtması
-Günahkarın ruhu əvvəlcə təmizlənir. Təmizlənə bilməyəcək qədər xəstə olan bir ruh parçalara bölünə və daha da yetişmək üçün bioloji bədənlərə qaytarıla bilər. Ruhun hər bir hissəsi (parçası) yetkinləşdikcə müstəqil intellektual (qeyri-maddi) orqanizmə çevrilir.
-Həddindən artıq xəstə bir ruh kiçik parçalara parçalanır və onlar təkamül nərdivanının aşağı pillələrindəki orqanizmlərdə yetkinləşməyə göndərilir.
-Əgər insanın həyatı son dərəcə günahkardırsa, ruhu hətta tamamilə məhv ola bilər. Yəni ən kiçik komponentlərə, tozlara parçalanır. Bu hissəciklər həyatın ən sadə formaları olan üzvi kimyəvi birləşmələrə həyatın ilkin impulslarını verir.
5. Həyatın impulsu
-Həyatın ən sadə elementi ən sadə bioloji orqanizmin həyatı təsdiq edən prinsipidir.
-Qısaca, məsələn, virusda mövcud olan və ona yaşamaq və fəaliyyət göstərmək üçün təkan verən həyat impulsu inkişafının ilk mərhələsini keçir. Virus öləndən sonra bu həyat impulsu, məsələn, hüceyrəyə həyat verir. Sonra, həyat impulsu daha mürəkkəb bir orqanizmə, məsələn, meduzaya miqrasiya edir və burada canlı bir bədən kimi inkişafının növbəti mərhələsini keçir. Fiziki deyil, intellektual, qeyri-maddidir. Canlı, lakin hələ düşünməyən, hərəkətsiz, lakin yaşadığı bioloji orqanizm üçün həyatı təsdiqləyən bədəndir.
-Və sonra, tədricən inkişaf edərək, həyat impulsu ruhun embrionuna çevrilir. O, insanda inkişafını başa çatdırana qədər getdikcə daha mürəkkəb orqanizmlərə miqrasiya edir, artıq həyat impulsu kimi deyil, intellektual materiya laxtası kimi, demək olar ki, tam hüquqlu bir intellektual orqanizmə, ruhun inkişaf etmiş bir embrionuna çevrilir.
6. Dialektika
-İnkişaf Səviyyəsi - Həyat Prinsipidir.
-Ən sadə orqanizmlər - Həyat impulslarıdır.
-Suda və quruda yaşayan heyvanlar Ruhun Embrionudur.
-İnsan tam formalaşmış embriondur, yatmış ruhdur.
7. Nəticə
İnsan canlı üzvi maddələrin, bioloji orqanizmlərin təkamül inkişafının sonuncu mərhələsidir.
Ruh zehni materiya rüşeyminin inkişafının son mərhələsi, əqli orqanizmlərin təkamül inkişafında ilkin, keçid və formalaşma mərhələsidir.
Fərziyyənin nəzəriyyəsi
1. Bioloji orqanizmdə həyatın səciyyəvi əlaməti qeyri-maddi maddənin, həyatı təsdiq edən prinsip kimi fəaliyyət göstərən vacib komponentin olmasıdır. Bu maddə intellektual enerjinin və ya intellektual maddənin konsentrasiyasıdır.
2. Bioloji orqanizmlər, flora və fauna, o cümlədən insanlar, üzvi maddələrdir - qeyri-maddi maddələrin inkişaf edən embrionlarının daşıyıcısıdır. Daha doğrusu, bunlar materiyası düşüncə, ya da intellekt olan orqanizmlərdir.
3. Embrion inkişafının bütün dövrlərini keçmiş və ölümdən sonra insan orqanizmindən çıxan ağıllı orqanizmlər Yer planetinin indiki əhalisini təşkil edir və hətta onun bütün kosmosu təşkil etdiyini düşünmək olar.
4. Bəşəriyyətin təkamül inkişafı texnogendir. Ali orqanizmlər - ağıllı cəmiyyət - icma inkişafının biogen yolu ilə gedir. Bu, onların üstünlüyünün sübutudur - həyatın təkamülünün son, yekun mərhələsi.
“Ucа Tаnrı һәr kәsin ürәyindәdir, еy Аrсunа, О sаnki mаddi еnеrjidәn düzәldilmiş mаşınlаrdа оlаn cаnlı vаrlıqlаrın sәyаһәtini istiqаmәtlәndirir”- Bhaqavad-Qita, 18/61.
Ardı olacaq
Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün ain.az saytını izləyin.
