ABŞ Prezidenti Donald Tramp Asiya turuna hazırlaşıb. Oktyabrın sonunda həyata keçiriləcək bu tur beynəlxalq gündəmin əsas mövzularından birinə çevrilib.
Trampın ardıcıl olaraq əvvəlcə Yaponiyaya, sonra isə Cənubi Koreyaya səfəri Vaşinqtonun region siyasətində yeni mesajların anonsu kimi dəyərləndirilir. Bu səfərin fonunda həm Çinlə güclənən geosiyasi rəqabət, həm də Koreya yarımadasında təhlükəsizlik balansı diqqət mərkəzinə çıxır.
Yaponiya ilə ABŞ arasındakı münasibətlər uzun illərdir hərbi-siyasi müttəfiqlik üzərində qurulub. Tokio Vaşinqton üçün həm regionda əsas təhlükəsizlik dayağı, həm də iqtisadi tərəfdaşdır. Trampın Yaponiyaya səfəri çərçivəsində müdafiə əməkdaşlığının genişləndirilməsi, yüksək texnologiyalar sahəsində yeni layihələrin müzakirəsi və Çinlə rəqabətdə koordinasiyanın gücləndirilməsi gündəmdə ola bilər. ABŞ burada yalnız hərbi gücünü deyil, həm də siyasi təsirini möhkəmləndirməyə çalışır.
Cənubi Koreyaya planlaşdırılan səfərin özünəməxsus əhəmiyyəti var. Şimali Koreyanın nüvə proqramı, regional təhlükəsizlik problemləri və Seulun ABŞ-dən daha çox müdafiə təminatı istəkləri gündəliyin əsas mövzularıdır. Tramp administrasiyası Koreya yarımadasında sabitliyi qorumaq üçün Seulla hərbi ittifaqı daha da gücləndirməyi, eyni zamanda iqtisadi əməkdaşlıq kanallarını da genişləndirməyi hədəfləyir.
Bütün bunlarla yanaşı, Trampın Asiya turu təkcə mövqeləri sərtləşdirmək deyil, həm də münasibətləri normallaşdırmaq niyyətini özündə ehtiva edir. ABŞ son illərdə müttəfiqləri ilə münasibətlərdə bəzi soyuqluqlar yaşamışdı. İndi Vaşinqton həmin boşluğu doldurmaq və müttəfiqlərin etimadını yenidən qazanmaq istəyir. Bu isə həm diplomatik jestlər, həm də yeni əməkdaşlıq formatlarının yaradılması ilə mümkündür.
Nəticə etibarilə, Trampın Asiya səfəri ikiqat məqsəd güdür: bir tərəfdən ABŞ-nin regiondakı hərbi-siyasi dayaqlarını möhkəmləndirmək, digər tərəfdən isə müttəfiqlərlə münasibətləri normallaşdıraraq etimadı bərpa etmək. Bu isə Vaşinqtonun Çinlə rəqabət fonunda daha çevik və çoxşaxəli siyasət izləmək niyyətini aydın şəkildə nümayiş etdirir.
Ruslan Zəngəzur
