Azərbaycanda rəqəmsal ödəniş ekosisteminin inkişafı istiqamətində yeni mərhələyə qədəm qoyulur. “Bakı Fintex Forum 2025” çərçivəsində Azərbaycan Mərkəzi Bankı sədrinin müavini Vüsal Xəlilov bildirib ki, yaxın zamanda ölkədə QR ödənişlərlə bağlı standartların tətbiqinə başlanacaq. Bu addımın məqsədi banklar və fintex şirkətləri tərəfindən vətəndaşlara daha inklüziv, yəni daha geniş əhatəli və əlçatan maliyyə xidmətlərinin təqdim olunmasına şərait yaratmaqdır. Xəlilovun sözlərinə görə, QR ödəniş standartlarının tətbiqi həmçinin açıq ödəniş sistemlərinin inkişafına böyük töhfə verəcək və fintex sektorunun dayanıqlı inkişafını dəstəkləyəcək.
Bu yenilik, əslində, ölkənin rəqəmsal maliyyə infrastrukturunun modernləşməsi baxımından mühüm strateji addım hesab olunur. QR texnologiyası dünyanın bir çox ölkəsində artıq ən əlçatan və sürətli ödəniş üsullarından biri kimi tanınır. Onun üstünlüyü ondadır ki, hər hansı fiziki POS-terminala və ya kart oxuyucu avadanlığa ehtiyac qalmır, ödənişlər sadəcə smartfon və ya planşet vasitəsilə həyata keçirilir. Bu, xüsusilə kiçik sahibkarlar və mikro bizneslər üçün xərcləri minimuma endirir, həmçinin nağdsız ödənişlərin sürətli artımına şərait yaradır. Azərbaycanda bu sistemin standartlaşdırılması isə bütün bank və fintex platformalarının bir-biri ilə uyğun şəkildə çalışmasını təmin edəcək, yəni vətəndaş istənilən bankın tətbiqi ilə istənilən ticarət nöqtəsində eyni rahatlıqla ödəniş edə biləcək.
Bu cür sistemin tətbiqi həm də kölgə iqtisadiyyatının azaldılması baxımından əhəmiyyətlidir. Nağdsız əməliyyatların genişlənməsi vergidən yayınmanın qarşısını alır, maliyyə əməliyyatlarının şəffaflığını artırır və iqtisadiyyatın rəqəmsallaşmasına təkan verir. Azərbaycan hökumətinin son illərdə həyata keçirdiyi “Rəqəmsal transformasiya strategiyası” və “Nağdsız ödənişlərin inkişafı proqramı” çərçivəsində bu istiqamətdə ardıcıl addımlar atılır. QR ödəniş sisteminin tətbiqi bu strategiyanın tərkib hissəsi olaraq iqtisadiyyatın rəqəmsal dövriyyəsini daha da sürətləndirəcək.
Fintex sektorunun inkişafı baxımından da bu proses böyük imkanlar açır. Artıq bir çox yerli startap və maliyyə texnologiyaları şirkətləri innovativ ödəniş həlləri üzərində çalışır. QR kod vasitəsilə ödənişlərin standartlaşdırılması onlara öz məhsullarını daha asan şəkildə bazara çıxarmağa, həm də beynəlxalq maliyyə texnologiyaları ilə inteqrasiya etməyə imkan verəcək. Bu isə Azərbaycanı regional fintex mərkəzinə çevirmək məqsədinə xidmət edir.
Bununla yanaşı, bu sistemin tətbiqi ölkədə maliyyə inklüzivliyinin artırılmasına da böyük təsir göstərəcək. Hazırda bir çox kiçik sahibkar və fərdi satıcı hələ də POS-terminal və kart infrastrukturuna malik deyil. QR kodla ödənişlər bu problemi kökündən həll edə bilər, çünki bir sadə mobil tətbiqlə istənilən şəxs ödəniş qəbul edə bilər. Bu, həm də kənd və uzaq regionlarda yaşayan insanlar üçün maliyyə xidmətlərinə çıxışı asanlaşdıracaq.
