Müasir dünya səs-küylə doludur. Sosial media, xəbər lentləri, bildirişlər, sonsuz mübahisələr və fikirlər… İnsan beyni bu qədər stimul arasında sakitlik üçün yer tapmaqda çətinlik çəkir. Amma elə bu dövrdə sükutun dəyəri daha da artır. Sükut – boşluq deyil, dərinlikdir. Danışmamaq, bəzən ən ağıllı və təsirli cavab formasıdır.
Elm sükutun beyin üçün bərpaedici təsirini sübut edib. “Frontiers in Human Neuroscience” jurnalında yayımlanan bir tədqiqat göstərib ki, gündə 5 dəqiqə tam səssizlikdə olmaq, beynin stress hormonu kortizolun səviyyəsini 20 faiz azaldır. Sükut zamanı beyin “default mode network” deyilən istirahət sisteminə keçir və bu halda yaradıcılıq, empatiya və introspeksiya (özünə baxış) aktivləşir.
Sosial münasibətlərdə də sükut mühüm gücə malikdir. Münasibətlərdə həddindən artıq söz çox zaman gərginliyi artırır. Psixoloq Harriet Lerner yazır ki, “Sükut bəzən münasibəti bitirmir, onu sağaldır.” Qarşındakı insanın sözünü kəsmədən dinləmək, emosional əlaqəni dərinləşdirir. Bəzən ən vacib dialoqlar sözlə deyil, baxış və sükutla baş verir.
Sosioloji baxımdan isə sükut bir güc formasıdır. Tarix boyu böyük liderlər, yazıçılar və filosoflar sükutu düşüncənin qaynağı sayıb. Lao Tzu yazırdı: “Sözlər düşüncəni ifadə edir, amma sükut onu dərinləşdirir.” Məsələn, Yapon mədəniyyətində “ma” anlayışı var – yəni səssizlikdəki harmoniya. Orada sükut boşluq deyil, həyatın təbii fasiləsidir.
Lakin müasir dövrdə insanlar sükutdan qaçır. Çünki səssizlikdə insan öz fikirləri ilə üz-üzə qalır. Bu isə çoxları üçün narahatlıq yaradır. Amma yalnız o zaman inkişaf baş verir ki, insan daxili səsini eşitməyə cəsarət edir.
Sükut həm də müdriklik əlamətidir. Bəzən mübahisədə deyiləcək ən doğru söz – heç nə deməməkdir. Çünki sözlər tükənəndə, anlam qalır.
