Bakı. Trend:
Azərbaycanla Belarus arasında strateji tərəfdaşlıqplatformasında möhkəm bərqərar olmuş ticarət-iqtisadi əlaqələr2025-ci ildə də sabit və davamlı inkişaf dinamikası nümayişetdirir. Bu tərəfdaşlıq postsovet məkanında ən dayanıqlı əməkdaşlıqoxlarından birinə çevrilərək təkcə klassik ticarət münasibətləriilə kifayətlənmir, eyni zamanda investisiya və istehsal sahələrindədə genişmiqyaslı əməkdaşlığı əhatə edir və ənənəvi ticarətdövriyyəsinin çərçivələrini aşır. Yüksək səviyyəli siyasi dəstək vəiqtisadi strategiyaların uzlaşması Bakının və Minskın əməkdaşlığınıqlobal çalxantı fonunda hər iki ölkə iqtisadiyyatının sabitartımını təmin edən mühüm amilə çevirir.
İkitərəfli ticarət dövriyyəsinin dinamikası bu tendensiyanıaydın şəkildə təsdiqləyir. 2024-cü ilin yekunlarına əsasənqarşılıqlı ticarətin həcmi 46% artaraq 500 milyon dollarayaxınlaşıb, 2025-ci ilin yanvar–avqust aylarında isə 274 milyondollara çatıb. Ötən ilin rekord göstəricilərini təkrarlamaq üçünəlavə səylər tələb olunsa da, artım trayektoriyası sabit qalır.Xüsusilə diqqətçəkən məqam Azərbaycanın Belarus istiqamətindəixracının 77% artaraq 52 milyon dollara çatmasıdır. Bu, təchizatındiversifikasiyası və məhsul çeşidinin genişləndirilməsi siyasətininnəticəsidir: Belarus bazarına Azərbaycan şərabları, qida sənayesiməhsulları, təzə meyvə-tərəvəz və “İstisu” mineral suları uğurlaçıxış edir. Azərbaycan məhsullarının təşviqində Minskdə fəaliyyətgöstərən Azərbaycan Ticarət Evi mühüm rol oynayır və bu qurumBakının Belarus bazarındakı mövcudluğunu genişləndirmək üçünetibarlı platformaya çevrilib.
Strateji tərəfdaşlığın əsasını son illərdə əhəmiyyətli dərəcədəgüclənmiş sənaye kooperasiyası təşkil edir. Bu əməkdaşlıq təkcətexnologiya və təcrübə mübadiləsi ilə məhdudlaşmır, “Made inAzerbaijan” brendi altında birgə xarici bazarlara çıxış üçündavamlı istehsal bazası formalaşdırır. Ən parlaq nümunələrdən biriGəncə Avtomobil Zavodunun fəaliyyəti ilə bağlıdır: burada son 18ildə 14 mindən çox Belarus traktoru və təxminən 4 min digər texnikayığılmışdır. Hazırda Azərbaycandakı traktor parkının 80%-ə qədəriBelarus istehsalı texnikadan ibarətdir ki, bu da ərzaq və aqrartəhlükəsizliyin təminində bu əməkdaşlığın həlledici rolunuvurğulayır.
Tərəfdaşlığın yeni istiqamətləri inteqrasiyanın daha dadərinləşməsi üçün perspektivlər açır. Ötən il “GəncəAZ” MinskAvtomobil Zavodu və “Pojsnab” şirkəti ilə birlikdə Azərbaycandaqəza-xilasetmə və yanğınsöndürmə texnikasının yığılması barədəsaziş imzalayıb. 2025-ci ilin mayında yük-sərnişin avtomobillərikomplektlərinin tədarükünə dair müqavilə bağlanıb, uzunmüddətliməqsədlər arasında isə taxılyığan kombaynlar və sərnişin nəqliyyatvasitələrinin birgə istehsalı da yer alır. Əməkdaşlıq digərsahələrə də yayılır: “Mogilevliftmaş”ın iştirakı ilə Azərbaycandalift yığımı üzrə birgə müəssisə yaradılıb və 2025-ci ildə ilkinmərhələdə 200 liftin istehsalı planlaşdırılır. Paralel olaraq, bəzidetalların Azərbaycanda istehsalı da müzakirə olunur ki, bu dalokallaşmanı dərinləşdirməyə və texnoloji müstəqilliyi artırmağaimkan verəcək.
İkitərəfli əməkdaşlığın strateji ölçüsü Belarus tərəfininQarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarının bərpasında iştirakıilə də özünü göstərir. Belarus “ağıllı kəndlər”, aqrar qəsəbələr vəkənd təsərrüfatı məhsullarının emalı müəssisələrinin yaradılmasılayihələrinin icrasında perspektivli tərəfdaş kimi nəzərdənkeçirilir. Artıq bu bölgələrdə ehtiyat hissələrinin istehsalı vəservis mərkəzinin yaradılması istiqamətində işlərə başlanılıb ki,bu da azad edilmiş ərazilərin bərpası prosesində istifadə olunangeniş Belarus texnikasının texniki xidmət təminatında mühüm roloynayacaq.
Azərbaycan-Belarus əlaqələrinin inkişafı əlverişli makroiqtisadişərait fonunda baş verir. Beynəlxalq institutların proqnozlarınaəsasən, hər iki ölkə iqtisadiyyatı sabit artım nümayiş etdirəcək:Dünya Bankı Azərbaycanın ÜDM artımını 2,6%, Avropa Yenidənqurma vəİnkişaf Bankı 2%, Asiya İnkişaf Bankı isə 2,4% səviyyəsindəproqnozlaşdırır. 2025-ci ilin doqquz ayında Azərbaycaniqtisadiyyatı 1,3% artıb, qeyri-neft-qaz sektoru isə 3,1% artımgöstərib ki, bu da diversifikasiya siyasətinin səmərəsinitəsdiqləyir. Belarus rəsmi qiymətləndirmələrə görə ÜDM-in 4,1%artımını gözləyir, baxmayaraq ki, BVF və Dünya Bankı daha ehtiyatlı– müvafiq olaraq 2,1% və 1,9% artım proqnozlaşdırır.
Bu şəraitdə 2024-2025-ci illəri əhatə edən və BirgəHökumətlərarası Komissiyanın 14-cü iclasında təsdiqlənmişəməkdaşlıq üzrə yol xəritəsi tərəfdaşlığın daha dadərinləşdirilməsi üçün əsas sənədə çevrilir. O, sənayekooperasiyasından tutmuş aqrar və innovativ layihələrədək genişsahələri əhatə edir və bununla da birgə iqtisadi artım üçün möhkəmzəmin yaradır. Son illərdə əldə edilən nəticələrə baxmayaraq,Azərbaycanla Belarusun strateji tərəfdaşlığı yeni, daha iddialımərhələyə qədəm qoyur. Dövlət başçıları qarşıya aydın məqsədqoyublar – qarşılıqlı ticarət dövriyyəsini yaxın illərdə 1 milyarddollara çatdırmaq. Bu məqsəd təkcə simvolik deyil, həm də ikiölkənin iqtisadi inteqrasiyanı dərinləşdirmək və əməkdaşlığıstruktur baxımından genişləndirmək istəklərini əks etdirir. Buhədəfə çatmaq üçün biznes kooperasiyasının inkişafı, birgətəşəbbüslərin stimullaşdırılması və infrastruktur və maliyyədəstəyinin təkmilləşdirilməsi vacibdir. AZPROMO-nun icraçıdirektorunun müavini Tural Hacılının qeyd etdiyi kimi, Azərbaycanbu istiqamətdə maraqlı tərəfdaşlara hərtərəfli dəstək göstərməyə vəbazarlarda qarşılıqlı iştirakın genişlənməsi və birgə layihələrinhəyata keçirilməsi üçün şərait yaratmağa hazırdır.
Bu yolda mühüm mərhələ Bakıda keçirilən və hər iki ölkədəntəxminən 40 özəl şirkəti bir araya gətirən biznes-forum oldu. B2Bformatında aparılan danışıqlar və imzalanan sazişlər tərəfdaşlarınpraktiki nəticələrə yönəldiyini təsdiqlədi. Xüsusilə diqqətçəkənhadisə “Roqachev Süd Konserv Zavodu” ilə Azərbaycan şirkətləri"Foodini" və "Yaylaq" arasında süd konservləri, yağ və quru südməhsullarının tədarükünə dair müqavilələrin imzalanması oldu. Busaziş təkcə ərzaq sahəsində əlaqələri gücləndirmir, həm də aqrarsektorda iqtisadi əməkdaşlığın genişləndirilməsi üzrə ümumi meyliəks etdirir. Bu sahədə Azərbaycan və Belarus bir-birini tamamlayanüstünlüklərə malikdir və bu üstünlüklər qarşılıqlı inkişaf üçünstrateji potensial yaradır.
İki ölkə arasındakı əməkdaşlıq çoxdan adi ticarət hesablaşmalarısəviyyəsini aşaraq davamlı maliyyə-investisiya arxitekturasınınformalaşması mərhələsinə keçib. Azərbaycanla Belarus arasındakımünasibətlər bu gün dövlətlərarası əməkdaşlığın qlobalqeyri-sabitlik şəraitində dayanıqlı istehsal inteqrasiyasına doğrunecə təkamül etdiyinin bariz nümunəsidir. Gəncə Avtomobil Zavodubazasında həyata keçirilən sənaye layihələri siyasi iradənin müasirmaliyyə alətləri və sabit investisiya axınları ilə necədəstəkləndiyini göstərir. Azərbaycanda 14 mindən çox traktorun vətəxminən 4 min ədəd digər Belarus texnikasının yığılması məhz buyanaşmanın nəticəsidir. Hazırda Azərbaycanın traktor parkının 80%-əqədəri Belarus istehsalı texnika ilə təmin olunur ki, bu daistehsal inteqrasiyasının dərinliyindən xəbər verir.
Yeni layihələr daha çevik və müasir maliyyə infrastrukturunutələb edir. 2025-ci ildə artıq 200 ədəd liftin yığılmasınınplanlaşdırıldığı lift avadanlıqlarının birgə istehsalı və yüksəktexnoloji sahələrin mənimsənilməsi güzəştli maliyyələşdirmə vəinvestisiya risklərinin sığortalanmasının zəruriliyini önə çıxarır.Dövlət maliyyə institutları tərəfindən təqdim olunan bu mexanizmləryeni investorların və texnologiyaların cəlb edilməsində mühüm alətəçevrilir. Birgə istehsal sahələrinin yaradılması və xaricibazarlarda iştirakın genişləndirilməsi hər iki ölkənin investisiyacəlbediciliyini artırır və onları daha mürəkkəb qlobal istehsalzəncirlərinin iştirakçısına çevirir.
Azərbaycan və Belarus iqtisadiyyatlarının sinerjisimakroiqtisadi sabitliklə dəstəklənir. Proqnozlara əsasən,Azərbaycan 2025-ci ildə ÜDM-i 2,6% artıracaq, qeyri-neft-qazsektoru isə artıq yanvar–sentyabr aylarında 3,1% artım göstərib ki,bu da diversifikasiya siyasətinin effektivliyini sübut edir.Belarus öz növbəsində ÜDM-in 4,1% artımını gözləyir və beynəlxalqproqnozlar daha ehtiyatlı olsa da, sənaye sektorundakı artım sabitqalır. Azərbaycanın enerji və logistika imkanlarının, Belarusun isətexnoloji və istehsal potensialının birləşməsi gələcək üçün dahaiddialı hədəflər müəyyən etməyə imkan verən güclü sinerji effektiyaradır.
Tərəfdaşlıq uğurla ənənəvi sahələrin çərçivəsindən çıxaraqaqrosənaye kompleksi, rəqəmsal iqtisadiyyat və 4.0 sənaye modelinədoğru diversifikasiya olunur. Azərbaycan məhsullarının, o cümlədənşərab, meyvə, tərəvəz və “İstisu” mineral suyunun Belarus bazarınaixracının 77% artması məhsul çeşidinin genişləndiyini və irəliləməstrategiyalarının səmərəliliyini göstərir. Biotexnologiya,farmasevtika və İT sahələrində əməkdaşlıq hər iki tərəf üçün yeniimkanlar açır: idxalın əvəzlənməsi, milli səhiyyə sistemlərinininkişafı və dövlət idarəçiliyinin rəqəmsallaşdırılması bu sahələrdəəsas istiqamətlərdir.
Əməkdaşlığın mühüm istiqamətlərindən biri də nəqliyyat vəlogistika sahəsidir. Azərbaycan “Şimal–Cənub” və Orta Dəhlizbeynəlxalq nəqliyyat marşrutlarını fəal şəkildə inkişaf etdirir vəbu dəhlizlər üzrə yükdaşımalar 2025-ci ilin doqquz ayında 8,3%artıb. Avropa ilə Avrasiya arasında əsas nəqliyyat marşrutlarınınkəsişməsində yerləşən Belarus bu nəqliyyat arxitekturasının mühümhəlqəsidir. MZ yük-sərnişin avtomobillərinin tədarükü və ŞərqiZəngəzurda servis mərkəzlərinin yaradılması da daxil olmaqla birgəlayihələr logistika xərclərini azaldır və ikitərəfli ticarətdövriyyəsinin rəqabət qabiliyyətini artırır ki, bu da 1 milyarddollarlıq strateji hədəfə çatmaqla birbaşa bağlıdır.
Strateji tərəfdaşlıqda xüsusi yer tutan istiqamətlərdən biri dəBelarusun Azərbaycanın azad edilmiş ərazilərinin bərpasındaiştirakıdır. Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarınındirçəldilməsi milli prioritet kimi qiymətləndirilir. Belarus“ağıllı kəndlər”, aqrar qəsəbələr və kənd təsərrüfatı məhsullarınınemalı müəssisələrinin layihələndirilməsində iştirak edir. Belarusmütəxəssisləri artıq Ağdam rayonunda yaşayış qəsəbəsininlayihələndirilməsi üzərində işləyir və Ağdam Sənaye Parkındaiştirak məsələsini müzakirə edirlər. Belarus texnikasının texnikixidmətini təmin etmək üçün servis mərkəzinin yaradılması isə təkcəiqtisadi cəhətdən deyil, həm də strateji baxımdan vacib addımdır vəaqrar sektorun davamlılığını və texnikanın uzunmüddətli etibarlıfəaliyyətini təmin edəcək.
Beləliklə, 2025-ci ildə Azərbaycan-Belarus strateji tərəfdaşlığıkeyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoyub. Bu tərəfdaşlıq sənayekooperasiyasını, maliyyə inteqrasiyasını, aqrar və texnolojiəməkdaşlığı, logistika zəncirlərinin inkişafını və azad edilmişərazilərin bərpasında iştirakını özündə birləşdirir. Siyasi iradə,iqtisadi praqmatizm və strateji baxışın bu sintezi 1 milyarddollarlıq ticarət dövriyyəsi hədəfinə çatmaq üçün zəmin yaradır vəikitərəfli münasibətləri regional iqtisadi arxitekturanın sabitelementi səviyyəsinə yüksəldir.
Əməkdaşlığın təsirli dinamikasına və 2025-ci ilin ilk səkkizayında Azərbaycanın Belarus istiqamətində ixracının 77% artmasınabaxmayaraq, strateji tərəfdaşlıq ayıq qiymətləndirmə və sistemlifəaliyyət tələb edən bir sıra çağırışlarla da üzləşir. Əsasrisklərdən biri geosiyasi gərginlik və sanksiya təzyiqi iləbağlıdır ki, bu da maliyyə əməliyyatlarına, logistika marşrutlarınavə təchizat strukturuna dolayı təsir göstərə bilər. Bu riskləriminimuma endirmək üçün Azərbaycan və Belarus hesablaşmalarda millivalyutalara keçid üzərində fəal şəkildə çalışır, bu da xaricidalğalanmalardan asılılığı azaldır və maliyyə sisteminindayanıqlığını artırır. Paralel olaraq, nəqliyyat və logistikadəhlizləri inkişaf etdirilir ki, bu da xarici məhdudiyyətlərintəsirini minimuma endirir və ikitərəfli əməkdaşlığın muxtariyyətinitəmin edir.
Digər ciddi çağırış isə strateji hədəf – 1 milyard dollarlıqticarət dövriyyəsinə nail olmaqla bağlıdır. Yanvar–avqust aylarındaəldə edilən 274 milyon dollarlıq göstəriciyə və sabit artımabaxmayaraq, iki ölkə liderlərinin qarşıya qoyduğu vəzifənin yerinəyetirilməsi üçün ticarət strukturunun yalnız miqdar baxımındandeyil, keyfiyyətcə də yenilənməsi tələb olunur. Bu isə birgəmüəssisələrin yaradılması, istehsal kooperasiyasınındərinləşdirilməsi və “Made in Azerbaijan” brendi altında xaricibazarlara birgə çıxış vasitəsilə mümkündür ki, bu da istehsalınmiqyasını artırmağa və ixrac olunan məhsulların əlavə dəyəriniyüksəltməyə imkan verəcək.
Lakin əsas uğur zəmanəti siyasi-iqtisadi iradə və tərəfdaşlığıninstitusional dayanıqlığıdır. İmzalanmış 140-dan çox ikitərəflisənəd uzunmüddətli əməkdaşlıq üçün möhkəm hüquqi baza yaradır vəgələcəyə əsaslı optimizmlə baxmağa imkan verir. Əməkdaşlığın uğuruyalnız rəqəmlərlə deyil, qarşılıqlı etimadın dərinliyi,hökumətlərarası sazişlərin həyata keçirilməsində ardıcıllıq vəbiznesin dövlət səviyyəsində sabit dəstəyi ilə ölçülür.
Belarusla tərəfdaşlığın strateji əhəmiyyəti Azərbaycan üçüntəkcə ticarət çərçivəsini aşmaqla qalmır, həm də iqtisadisuverenliyin möhkəmləndirilməsi və karbohidrogen sektorundanasılılığın azaldılması ilə birbaşa bağlıdır. Sənaye kooperasiyasınavə ölkə daxilində istehsala yönələn diqqət sadəcə iqtisadi taktikadeyil, milli iqtisadiyyatın müstəqilliyini gücləndirməyəhesablanmış strateji xəttdir. Belarus texnikasının Gəncə AvtomobilZavodunda istehsalı təkcə montajdan ibarət deyil – bu, həm dətexnologiya transferi, yeni iş yerlərinin yaradılması vəmühəndislik bacarıqlarının inkişafı deməkdir. Qarabağ və ŞərqiZəngəzurda ehtiyat hissələrinin birgə istehsalı və servismərkəzinin yaradılması idxaldan asılılığı azaltmağa və aqrarsektorun texnoloji dayanıqlığını möhkəmləndirməyə imkan verir.“Made in Azerbaijan” prinsipinə əsaslanan bu yanaşma sənayekooperasiyasını iqtisadi suverenliyin gücləndirilməsinin alətinəçevirir.
Qlobal təchizat zəncirlərindən asılılığın azaldılması xüsusiləgeosiyasi çalxantı və logistika qırılmaları şəraitində həyatiəhəmiyyət daşıyır. Belarusla əməkdaşlıq Azərbaycana daha qısa vəproqnozlaşdırıla bilən istehsal və nəqliyyat zəncirləri qurmağaimkan verir. Bu, ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və iriinfrastruktur layihələrinin – şəhərsalma, nəqliyyat sistemləri və2025-ci ildə 200 liftin yığılmasının planlaşdırıldığı liftavadanlığı istehsalı kimi sahələrin – həyata keçirilməsi üçünprinsipial əhəmiyyətə malikdir.
Bu strategiyanın həyata keçirilməsində Azərbaycan İxracın vəİnvestisiyaların Təşviqi Agentliyi (AZPROMO) əsas rol oynayır.AZPROMO iqtisadi inteqrasiyanın katalizatoru və koordinatoru kimiçıxış edərək biznes forumları təşkil edir və siyasi razılaşmalarıkonkret müqavilələrə çevirir. Bakıda keçirilən və təxminən 40şirkəti bir araya gətirən forum buna nümunədir. Qida sənayesisahəsində Belarus və Azərbaycan şirkətləri arasında imzalanmışsazişlər dövlət dəstəyinin və institusional infrastrukturun realiqtisadi nəticələrə çevrilməsinin göstəricisidir. Tural HacılınınAzərbaycanın tərəfdaşlara hərtərəfli dəstək göstərməyə hazır olduğubarədə bəyanatı aşağı qeyri-bazar riskləri və sərmayə üçünəlverişli şərait barədə aydın siqnal verir.
Bütün bu proseslərin fonunda Belarusla tərəfdaşlıq Azərbaycanınpostsovet məkanında xarici siyasət və iqtisadi strategiyasınınmühüm tərkib hissəsinə çevrilir. Belarus Rusiya və Qazaxıstanlayanaşı Azərbaycanın aparıcı üç ticarət-iqtisadi tərəfdaşındanbiridir və bu, təkcə iqtisadi qarşılıqlı asılılığı deyil, həm dəsiyasi sinerjini əks etdirir. Maşınqayırma və İT kimi sahələrdədərin inteqrasiya Bakıya xarici iqtisadi əlaqələri diversifikasiyaetmək və bir istiqamətdən asılılığı azaltmaq imkanı verir. Üçüncüölkə bazarlarına birgə çıxış və beynəlxalq sənaye platformalarındaiştirak layihələrinin müzakirəsi tərəflərin uzunmüddətlistrategiyasını vurğulayır. Azərbaycanın tranzit potensialından –“Şimal–Cənub” və Orta Dəhliz dəhlizlərindən – istifadə həm ikiölkənin Avrasiya məkanındakı mövqelərini gücləndirir, həm dəiqtisadi inteqrasiyanın yeni səviyyəsi üçün zəmin yaradır.
Beləliklə, 2025-ci ilin sonuna doğru Azərbaycanla Belarusarasındakı tərəfdaşlıq ikitərəfli ticarətin çərçivəsindən çıxaraqregionun yeni geoiqtisadi arxitekturasının mühüm elementi halınagəlir. Bu əməkdaşlıq iqtisadi suverenliyi möhkəmləndirir, istehsalpotensialını artırır, dayanıqlı logistika zəncirləri yaradır və iriinvestisiya layihələrinin həyata keçirilməsinə yol açır. Siyasiiradə, institusional möhkəmlik və strateji düşüncənin birləşməsi buəməkdaşlığı Avrasiyada uzunmüddətli artım və sabitliyin təminolunmasında əsas alətlərdən birinə çevirir.
Azərbaycan və Belarus arasında qarşılıqlı ticarət dövriyyəsiniyaxın illərdə 1 milyard dollara çatdırmaq strateji məqsədi sadəcəambisiyalı göstərici deyil. Bu, qlobal proseslərin məntiqi,regional rəqabət və artan geosiyasi qeyri-müəyyənlik şəraitindəmilli suverenliyin möhkəmləndirilməsi zərurəti ilə diktə olunaniqtisadi imperativdir. 2025-ci ilin ilk səkkiz ayında 274 milyondollar olan mövcud qarşılıqlı ticarət həcmi sabit artımı göstərir,lakin hədəfə çatmaq üçün keyfiyyətcə sıçrayış, eksponensial artımvə iqtisadi əməkdaşlığın strukturlaşdırılmasında yeni yanaşmalartələb olunur.
Bu sıçrayışın əsas hərəkətverici qüvvəsi istehsalınlokallaşdırılması prosesinin başa çatdırılması olacaq. İriqovşaqmontajdan əsas komponent və detalların Azərbaycanda istehsalınakeçid məhsulun əlavə dəyərini artırmaqla yanaşı, ölkəni tamhüquqluistehsal mərkəzinə çevirəcək. Belarusun “Mogilevliftmaş” şirkətininiştirakı ilə həyata keçirilən lift avadanlığı istehsalı layihəsibuna nümunədir: artıq 2025-ci ildə 200 liftin istehsalıplanlaşdırılır, gələcəkdə isə ayrı-ayrı komponentlərin Azərbaycandaistehsalı nəzərdə tutulur. Oxşar planlar kənd təsərrüfatı texnikasısahəsində də mövcuddur və burada detalların və aqreqatların ölkədaxilində istehsalı müstəqil texnoloji dövrənin formalaşmasıistiqamətində mühüm addım olacaq.
Daha bir mühüm amil isə maşınqayırma sahəsində innovativ birgəlayihələrin işə salınması olacaq – taxılyığan kombaynlarınistehsalından tutmuş sərnişin nəqliyyatı vasitələrinin yığılmasınaqədər. Artıq uzunmüddətli planlara daxil edilmiş bu istiqamətlərtəkcə ikitərəfli münasibətlər üçün deyil, həm də “Made inAzerbaijan” brendi altında rəqabətqabiliyyətli məhsullarla xaricibazarlara çıxış baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. Belə biryanaşma Bakı və Minskə ikitərəfli ticarət modelindən üçüncüölkələrdə birgə iqtisadi iştirakın daha mürəkkəb modelinə keçməyəimkan verəcək, onların qlobal bazarlardakı mövqelərinigücləndirəcək.
Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun bərpası faktoru xüsusi diqqətəlayiqdir və burada Belarus Azərbaycanın əsas tərəfdaşlarındanbirinə çevrilir. Azad edilmiş ərazilərdə həyata keçiriləngenişmiqyaslı infrastruktur və aqrar layihələr təkcə regioniqtisadiyyatının dirçəldilməsi deyil, həm də yeni iş yerlərininyaradılması, sosial infrastrukturun inkişafı və davamlı istehsalbazasının formalaşdırılması deməkdir. Belarus şirkətlərinin “ağıllıkəndlərin” layihələndirilməsində, aqrar qəsəbələrin inşasında vətexnikanın texniki xidmətini təmin edən servis mərkəzlərininyaradılmasında iştirakı bu əraziləri iqtisadi əməkdaşlığın yenimərhələsi üçün platformaya çevirir və iki ölkə arasında stratejiqarşılıqlı asılılığı gücləndirir.
Məhz bu amillərin sinerjisi – texnoloji lokallaşma, birgəinnovativ layihələr və bərpa proqramlarında iştirak – 1 milyarddollarlıq ticarət dövriyyəsi hədəfini ambisiyalı məqsəddən real vəəldə edilə bilən nəticəyə çevirə bilər. Bununla belə, yüksəksəviyyəli dövlət dəstəyinin qorunub saxlanması və artıqrazılaşdırılmış qərarların ardıcıl icrası həlledici əhəmiyyətdaşıyır. 140-dan çox ikitərəfli sənədi əhatə edən möhkəminstitusional baza bu proses üçün zəruri hüquqi və təşkilatiçərçivəni təmin edir və onun davamlı və geri dönməz xarakterdaşımasına zəmin yaradır.
2025-ci ilin sonuna yaxın Azərbaycan-Belarus tərəfdaşlığı artıqyetkin istehsal inteqrasiyasının bütün əlamətlərini nümayişetdirir. Əməkdaşlıq klassik ticarət çərçivəsini çoxdan aşaraqsənaye kooperasiyası, investisiya mexanizmləri, texnoloji mübadiləvə infrastruktur layihələrində birgə iştirakın yeni keyfiyyətsəviyyəsini formalaşdıran strateji ittifaqa çevrilib. Bu ittifaqtəkcə Azərbaycanın iqtisadiyyatının diversifikasiyasına vəsuverenliyinin möhkəmləndirilməsinə töhfə vermir, həm də bütünAvrasiya məkanında sabitlik və iqtisadi inkişafın mühüm amilinəçevrilir.
Bu tərəfdaşlığın uğuru strateji kooperasiya, texnoloji transfervə birgə investisiyaların müasir geoiqtisadi çağırışlara ən yaxşıcavab olduğunu aydın şəkildə sübut edir. Dayanıqlığın özünütəminetmə, inteqrasiya və innovasiya qabiliyyəti ilə müəyyənolunduğu müasir dünyada Azərbaycanla Belarusun ittifaqı dövlətləriniqtisadi əməkdaşlıq vasitəsilə suverenliklərini necə möhkəmləndirəvə uzunmüddətli inkişafı necə təmin edə biləcəklərinin modelinəçevrilir. 1 milyard dollarlıq hədəf bu kontekstdə son nöqtə deyil,sənaye inteqrasiyasının və qlobal bazarlarda birgə iştirakınbugünkü kursun təbii davamına çevriləcəyi yeni tərəfdaşlıqmərhələsinə çıxış nöqtəsidir.
