“Ä°kinci QarabaÄ müharibÉsindÉn sonra AzÉrbaycan vÉ TürkiyÉnin tÉÅÉbbüsü ilÉ CÉnubi Qafqazda iqtisadi ÉmÉkdaÅlıÄı nÉzÉrdÉ tutan “3+3” formatı — yÉni AzÉrbaycan, TürkiyÉ, Ä°ran, Rusiya, ErmÉnistan vÉ Gürcüstanın birgÉ platforması — gündÉmÉ gÉtirildi. HÉrçÉnd bu ideya regionda müÉyyÉn dövrdÉ aktuallıq qazansa da, hazırkı ÅÉraitdÉ onun reallaÅması mümkün görünmür”.
Adalet.az xÉbÉr verir ki, bunu politoloq MÉhÉmmÉd ÆsÉdullazadÉ deyib.
Onun sözlÉrinÉ görÉ, ÉgÉr 2020-ci ildÉ regiondakı vÉziyyÉt fÉrqli idisÉ, bu gün CÉnubi Qafqazda yeni siyasi konfiqurasiya formalaÅıb:
“O dövrdÉ Rusiya bölgÉdÉ Ésas oyunçu idi vÉ ÜçtÉrÉfli BÉyannamÉ (10 noyabr 2020) hÉlÉ dÉ qüvvÉdÉ idi. ABÅ isÉ region proseslÉrindÉ passiv rol oynayırdı. Lakin bu ilin 8 avqustunda ABÅ-nin vasitÉçiliyi ilÉ AzÉrbaycan vÉ ErmÉnistan arasında VaÅinqtonda ZÉngÉzur dÉhlizinin -TRÄ°P marÅrutu açılması vÉ sülh saziÅinin paraflanması CÉnubi Qafqazda yeni mÉrhÉlÉnin baÅlanÄıcı oldu. Bu razılaÅma ilÉ ABÅ bölgÉdÉ hÉm siyasi, hÉm dÉ iqtisadi tÉsir imkanlarını artırmaÄa nail olub”.
Politoloq bildirib ki, Gürcüstan Rusiyanın iÅtirakına etiraz olaraq “3+3” formatına qoÅulmaqdan imtina edib:
“Hazırkı ÅÉraitdÉ isÉ ABÅ nÉ Rusiya, nÉ dÉ Ä°ranın bu platforma çÉrçivÉsindÉ CÉnubi Qafqazda fÉallaÅmasına müsbÉt baxacaq. ABÅ-nin ZÉngÉzur dÉhlizi -TRÄ°P marÅrutu üzÉrindÉ tÉsir imkanlarını artırması, onun regionda yeni iqtisadi vÉ nÉqliyyat xÉttini idarÉetmÉyÉ baÅlaması demÉkdir. Bu isÉ Rusiya vÉ Ä°ranın CÉnubi Qafqazdakı strateji mövqelÉrinin zÉiflÉdilmÉsinÉ yönÉlib. DemÉk olar ki, “3+3” formatı öz funksionallıÄını itirib. ABÅ-nin regiondakı artan rolu vÉ yeni geosiyasi reallıqlar fonunda bu formatın dirçÉldilmÉsi vÉ ya yeni ÉmÉkdaÅlıq modeli kimi aktuallaÅması real görünmür. ErmÉnistan xarici iÅlÉr naziri A. Mirzoyan "3+3" formatının Yerevan vÉ Bakıda növbÉti iclasının keçirilmÉsini qeyd edib. SadÉcÉ, ermÉni tÉrÉfi çalıÅır ki, bununla AzÉrbaycanla yaxınlaÅma siyasÉti aparsın”.
Vasif ÆLÄ°HÜSEYN
