Pekin Universitetinin Altıncı Xəstəxanasından professor Lin Lu-nun rəhbərlik etdiyi beynəlxalq tədqiqat qrupu, bağırsaq mikrobiotasının yuxunun tənzimlənməsində oynadığı rolu araşdırıb. Nəticələrə əsasən, bağırsaq bakteriyaları yuxu və oyaqlıq dövrlərinə birbaşa təsir göstərir, mikrofloranın pozulması isə yuxusuzluq, yuxu apnesi və digər pozuntuların inkişafına səbəb ola bilər.
HİT.az xəbər verir k, araşdırma “Brain Medicine” (“BM”) jurnalında dərc olunub.
Alimlər bildiriblər ki, bağırsaq bakteriyaları beyinlə bir neçə mexanizm vasitəsilə qarşılıqlı əlaqədə olur — bunlara vəğus siniri, immun sistemi və maddələr mübadiləsi daxildir. Bu bakteriyalar iltihabı azaldan və yuxunun keyfiyyətini yaxşılaşdıran qısa zəncirli yağ turşuları (xüsusilə, butirat) istehsal edirlər. Bundan başqa, onlar serotonin və melatonin kimi əhval-ruhiyyəni və bioloji ritmləri tənzimləyən hormonların sintezində iştirak edirlər.
Tədqiqatda qeyd olunur ki, bəzi bakteriya növləri, məsələn, Lactobacillus və Bifidobacterium, orqanizmin rahatlamasına və yuxuya getməsinə kömək edən əsas neyromediator — qamma-aminoyağ turşusunun (GAMK) yaranmasına şərait yaradır.
Analiz göstərib ki, xroniki yuxusuzluq və yuxu apnesi zamanı mikrofloranın müxtəlifliyi azalır və “faydalı” bakteriyaların sayı kəskin şəkildə düşür. Eyni dəyişikliklər bioloji ritmləri pozulmuş şəxslərdə — məsələn, gecə növbəsində çalışanlarda da müşahidə olunur.
Alimlər həmçinin vurğulayıblar ki, oxşar mikrobioloji göstəricilər yuxu pozğunluqları ilə müşayiət olunan neyrodegenerativ xəstəliklərdə, o cümlədən Parkinson xəstəliyində də aşkarlanıb. Bu isə mikrobiotanın bu cür xəstəliklərin erkən mərhələlərində biomarker kimi istifadə oluna biləcəyini göstərir.
Tədqiqatçılar mikrofloranı yuxu pozğunluqlarının müalicəsində yeni terapevtik hədəf kimi nəzərdən keçirirlər. Klinik sınaqlar artıq sübut edib ki, probiotik və prebiyotik maddələr yuxunun keyfiyyətini artırır və stres səviyyəsini azaldır. Məsələn, Lactobacillus plantarum və Bifidobacterium breve növlərinin istifadəsi yuxusuzluqdan əziyyət çəkən xəstələrdə müsbət nəticələr göstərib.
Daha radikal üsul sayılan bağırsaq mikrobiotasının transplantasiyası (FMT) isə kiçikmiqyaslı araşdırmalarda xroniki yuxusuzluğu və əlaqəli xəstəlikləri olan xəstələrdə yuxunun yaxşılaşmasına kömək edib.
Samir
