Qarabağ erməniləri Ermənistan vətəndaşlığını almağa tələsmirlər.
30 oktyabr 2025-ci il tarixinə olan məlumata görə, Azərbaycanın Qarabağ bölgəsini tərk edən 21.916 nəfər Ermənistan Respublikası vətəndaşlığına qəbul üçün müraciət edib. Ermənistanın daxili işlər naziri Arpine Sarkisyan bunu 3 noyabrda 2026-cı il üçün dövlət büdcəsi layihəsinin müzakirəsi zamanı daimi parlament komitələrinin birgə iclasında açıqlayıb.
Nazirin qeyd etdiyi kimi, bunlardan 14.064 nəfəri artıq vətəndaşlıq alıb.
Bu, çox maraqlıdır. Ermənistan tərəfi 2023-cü ilin sentyabr ayında, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin separatçı qrupların qalıqlarını tərksilah etmək üçün bir günlük əməliyyatından sonra sərhədi keçən ermənilərin sayını hesablayıb. Bu hesablamalara görə, Qarabağdan Ermənistana ən azı 120.000 erməni daxil olub. Beləliklə, iki ildən sonra bu rəqəmin yalnız altıda biri Ermənistanda qalmaq qərarına gəlib? Bu nə deməkdir?
Fakt budur ki, bizim hesablamalarımıza görə, həmin vaxt Qarabağda yaşayan ermənilərin sayı daha az idi. Səhv etmirəmsə, bu, 90 mindən az idi. Ermənistan tərəfinin hazırda istinad etdiyi rəqəmlərə əsasən, hətta bu rəqəmin böyük bir hissəsi də başqa ölkələrdə, başqa bölgələrdə daimi yaşayış axtarmağa üstünlük verib. Bu, ümumiyyətlə, onlardan xeyli azının bu gün Ermənistana etibar etdiyini və digər ölkələri daha əlverişli yaşayış yeri hesab etdiyini göstərir. Xüsusilə, o zaman qeyd etdik və yəqin ki, hələ də bunu müşahidə edirik ki, Qarabağ erməniləri arasında rusiyapərəst əhval-ruhiyyə çox güclü idi. Və çox güman ki, onların əhəmiyyətli bir hissəsi hələ də sığınacaq axtaracaq və Rusiyada daimi məskunlaşmağa çalışacaq.
Yeri gəlmişkən, Qarabağ ermənilərinin əksəriyyətinin yaxın ailə üzvləri Rusiyada yaşayır. Burada da Qarabağ erməniləri arasında hakim əhval-ruhiyyə ilə əslində onların qohumlarının əksəriyyətinin həmin ölkədə yaşaması arasında açıq bir əlaqə var. Siyasi cəhətdən fəal, belə desək, Rusiya erməni diasporunun nümayəndələri də Azərbaycanın Qarabağ bölgəsindəndirlər.
Hətta işğal dövründə, aktiv psixoloji vəziyyət dövründə belə demək olar ki, təhlükəsizdir. Bu insanların təlqinində Rusiya faktoru mühüm rol oynayıb. Bu insanların əksəriyyəti, Qarabağ erməniləri, Rusiyanın onların təhlükəsizliyinin qarantı olacağına və ya olacağına qəti şəkildə inanırdılar və ya əmin idilər.
Bu və ya digər şəkildə, bizim üçün ən vacib şey odur ki, son illərdə Azərbaycana qarşı, xüsusən də Qarabağ ermənilərinin getməsi ilə bağlı müşahidə olunan eyhamlar dayandırılsın. Çünki Bakı öz növbəsində münaqişədən əvvəl bu bölgədə yaşayan və Azərbaycana qarşı heç bir cinayətkar əməl törətməyən insanlara Azərbaycan ərazisində yaşamaq imkanı təmin etmişdi. Bu, onların Azərbaycan dövlətinə sədaqətinə və Azərbaycan konstitusiyasının fundamental prinsiplərini fundamental qanun kimi tanımalarına əsaslanırdı. Lakin onların çoxu, görünür, böyük əksəriyyəti, bundan imtina edib.
Bu halda, siyasi və hüquqi baxımdan Azərbaycan onların hərəkətlərinə görə heç bir məsuliyyət daşımır. Buna görə də, Qarabağ erməniləri ilə bağlı hər şeyə Ermənistanın daxili işi kimi baxmağa davam edilir. Bu, xüsusilə doğrudur, çünki onların böyük əksəriyyətinin ya Ermənistanda yaşayış icazəsi, ya da Ermənistan vətəndaşlığı var. İndiyə qədər yalnız 16 min nəfərə tam vətəndaşlıq verilib. Qalanlarının bu və ya digər şəkildə Ermənistanda yaşayış icazəsi var. Buna görə də, bu insanların Azərbaycanla heç bir əlaqəsi yoxdur. Və onların istəyinə rəğmən, belə bir əlaqə daha olmayacaq.
