Alimlər bəzi insanların gecələr fikirdən yata bilməməsinin səbəbini araşdırıblar. Sanki beyin yuxu əvəzinə, fikir yükü gətirir və insanla fikir arasında müharibə başlayır.
Yuxusuzluq beyindəki düşüncə ritminin pozulması ilə əlaqəli ola bilər.
Medicina.az Avstraliyalı tədqiqatçılar xroniki yuxusuzluğun zehni fəaliyyətin təbii sirkad ritmlərində pozuntularla əlaqəli ola biləcəyini aşkar ediblər. Bu tapıntı bir çox insanın niyə gecələrfikirdən yata bilmədiyini izah edir.
Yuxusuzluq əhalinin təxminən 10%-ni və yaşlıların üçdə birini təsir edir. Bir çox insan bu vəziyyəti idarəolunmaz düşüncə axını kimi təsvir edir. İndiyə qədər bu, sözdə koqnitiv hiperoasiya ilə əlaqələndirilirdi, lakin mənşəyi məlum deyildi.
Cənubi Avstraliya Universitetinin alimləri ilk dəfə olaraq yuxusuzluqdan əziyyət çəkən yaşlı insanlarda 24 saat ərzində zehni fəaliyyətin necə dəyişdiyini müşahidə ediblər.
Ciddi laboratoriya nəzarəti altında 32 iştirakçı (16 xroniki yuxusuzluq və 16 yuxu pozğunluğu olmayan) 24 saat yataqda, zəif işıqlandırmada, sabit yemək vaxtları ilə və xarici stimullar olmadan oyaq keçiriblər. Hər saat onlar düşüncələrini təsvir ediblər: məzmunu, emosionallığı və nəzarət səviyyəsi.
Hər iki qrup xarakterik gündəlik dalğalanmalar göstərib: zehni fəaliyyət gün ərzində artıb, gecə pik həddə çatıb və səhər tezdən azalıb. Lakin, əsas fərqlər yuxusuzluqdan əziyyət çəkənlərdə ortaya çıxıb.
"Sağlam iştirakçılarda düşüncələr gün ərzində gündüz, məqsədyönlü təbiətdən axşam 'söndürülməyə' keçdi. Yuxusuzluqdan əziyyət çəkən insanlarda bu azalma daha az nəzərə çarpırdı", - deyə tədqiqat rəhbəri professor Kurt Luşinqton qeyd edib.
Bundan əlavə, onların "pik" zehni fəaliyyəti təxminən altı saat yarım dəyişdi,sanki beyin yuxuya hazırlaşmalı olduğu zaman gündüz rejimində işləməyə davam edirdi.
"Yuxu, beynin məqsədyönlü düşüncələrdən və emosiyalardan uzaqlaşmalı olduğu bir vəziyyətdir. Yuxusuzluqdan əziyyət çəkən insanlarda bu proses zəifləyir və yavaşlayır".
Onun sözlərinə görə, bu problem beynin gecə "söndürülməsinə" kömək edən sirkad mexanizmlərin pozulmasına işarə edir.
Aygün Musayeva
