"Vaşinqtonun vasitəçilik cəhdi Moskvanın sərt mövqeyi fonunda sual altında qalır..."
ABŞ prezidenti Donald Trampın Floridada Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski ilə apardığı danışıqlar Kiyev və Kreml arasında beş ildən artıq fasilədən sonra ilk birbaşa telefon əlaqəsinə yol aça bilər.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Fox News" nəşri yazıb.
Nəşrin yazdığına görə, bu ehtimal Vaşinqtonda artıq mümkün diplomatik uğur kimi qiymətləndirilir.
Bir telefon zəngi - mümkün dönüş nöqtəsi
Mənbələrin bildirdiyinə görə, Tramp-Zelenski görüşünün əsas məqsədlərindən biri məhz Ukrayna və Rusiya liderləri arasında birbaşa əlaqənin qurulmasıdır. ABŞ-da hesab edirlər ki, hətta tək bir telefon danışığı belə illərdir dalana dirənmiş sülh prosesində real dönüş nöqtəsi ola bilər.
Bununla belə, əsas maneə dəyişməz qalır: Vladimir Putin uzun müddətdir Zelenski ilə birbaşa danışmaqdan imtina edir. Sonuncu birbaşa əlaqə 2020-ci ildə baş verib. ABŞ mənbələri qeyd edir ki, 2024-cü ildə yaranan mümkün təmas imkanları da Ukrayna ordusunun Kursk istiqamətindəki əməliyyatlarından sonra aradan qalxıb.
Sülh planı və təhlükəsizlik zəmanətləri
Müzakirələrin mərkəzində ABŞ-ın dəstəklədiyi 20 maddəlik sülh planı dayanır. Amerika rəsmilərinə görə, planın təxminən 90 faizi artıq razılaşdırılıb və əsas şərtlərdən biri tərəflər arasında birbaşa kommunikasiya mexanizmidir. Zelenski isə vurğulayır ki, Ukrayna üçün istənilən razılaşmanın əsas şərti ABŞ-dan hüquqi baxımdan məcburi təhlükəsizlik zəmanətləridir.
Zelenskinin sözlərinə görə, hazırda 15 il nəzərdə tutulan bu zəmanətlərin 30, 40, hətta 50 ilə qədər uzadılması təklif olunub. Tramp isə məsələni nəzərdən keçirəcəyini bildirib. ABŞ mediası qeyd edir ki, uzunmüddətli təhlükəsizlik öhdəlikləri Tramp üçün ideoloji baxımdan mürəkkəb məsələdir və o, Avropanın bu prosesdə daha çox rol almasını istəyir.
Moskvanın mövqeyi və Kremlin şərti
Bu arada Kremlin reaksiyası sərt olaraq qalır. Rusiya prezidentinin köməkçisi Yuri Uşakovun sözlərinə görə, Tramp və Putin arasında telefon danışığında Moskva müharibənin bitməsi üçün Ukraynanın Donbasdan imtina etməli olduğu mövqeyini bir daha səsləndirib. Kreml həmçinin Kiyev və Avropanın təklif etdiyi müvəqqəti atəşkəsi münaqişəni uzadan addım kimi dəyərləndirib.
Floridadan gələn siqnallar
Mar-a-Laqoda baş tutan Zelenski-Tramp görüşü təxminən üç saat davam edib. Tərəflər ciddi irəliləyiş elan etməsələr də, Tramp Zelenskini tərifləyib və sülhün yaxın olduğunu bildirib. CNN-in yazdığına görə, ABŞ prezidenti hələ də Moskvanın mövqeyinə nisbətən ehtiyatlı yanaşma sərgiləyir.
Analitiklərin fikrincə, əsas sual Putinin birbaşa dialoqa razı olub-olmayacağıdır. Vaşinqtonda hesab edirlər ki, əgər Zelenski və Putin arasında telefon danışığı baş tutarsa, bu, illərdir qapalı qalan diplomatik xəttin ilk dəfə real şəkildə açılması ola bilər.
