Mərkəzi Gömrük Hospitalının Pediatriya şöbəsinin pediatrı Təranə Göyüşova 1–7 avqust Dünya Ana Südü ilə Qidalanma Həftəsi çərçivəsində “Ana südünün faydaları və əvəzolunmaz rolu” mövzusunda müsahibə verib.
- Təranə xanım, ana südü ilə qidalanmanın əhəmiyyəti nə ilə izah olunur?
- Ana südü körpə üçün qida olmaqla yanaşı, təbiətin körpəyə verdiyi ilk müdafiə sistemidir. Körpənin ilk 6 ayında yalnız ana südü ilə qidalanması, daha sonra isə tamamlayıcı qidalarla yanaşı, ən azı 1 yaşa qədər ana südünün davam etdirilməsi, körpənin sağlam fiziki və zehni inkişafı, immun sisteminin güclənməsi baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Belə yanaşma, həmçinin gələcəkdə piylənmə, şəkərli diabet, allergiya və digər xroniki xəstəliklərin yaranma riskini azaldır. Qeyd etmək istəyirəm ki, ana südü ilə qidalanan körpələrdə qulaq infeksiyaları, ishal və tənəffüs yolu infeksiyaları daha az olur.
- Bəzən analar elə düşünürlər ki, süni qida ilə də körpə normal inkişaf edə bilər...
- Süni qidalar heç vaxt ana südünün bioloji tərkibini, hormon və anticisimlərini əvəz edə bilməz. Məsələn, ana südündəki bəzi unikal elementlər yalnız ana ilə körpə arasında xüsusi bioloji münasibət nəticəsində yaranır və həmin elementlər heç bir texnoloji proseslə süni şəkildə istehsal edilə bilməz.
- Ana südü yalnız körpə üçün faydalıdır?
- Ana südü analar üçün də bir çox müsbət təsirlərə malikdir. Məsələn, süd vermək süd vəzi və yumurtalıq xərçəngi riskini azaldır, doğuşdan sonra çəkini daha rahat bərpa etməyə kömək edir. Bundan əlavə, ana ilə körpə arasında yaranan emosional bağ körpənin psixoloji inkişafı üçün çox vacibdir.
– Həkim, əmizdirmədə çətinlik yaşayan analar nə etməlidirlər?
– Bu, tamamilə normal və tez-tez rast gəlinən vəziyyətdir. Əmizdirmə bəzən təbii bir proses kimi görünsə də, hər ana və körpə üçün bu təcrübə fərqli ola bilər və müəyyən çətinliklər yarana bilər. Belə hallarda analar özlərini tək və çarəsiz hiss etməməli, mütləq şəkildə pediatra və ya laktasiya üzrə ixtisaslaşmış mütəxəssisə müraciət etməlidirlər. Mərkəzi Gömrük Hospitalında bu sahədə fərdi yanaşmaya əsaslanan məsləhət və dəstək xidməti təqdim olunur. Bəzən elə sadə bir detal, məsələn, körpənin düzgün yerləşdirilməsi, əmizdirmə mövqeyinin tənzimlənməsi və ya ananın özünəinamının artırılması çox böyük fərq yarada bilər. Ən önəmlisi isə odur ki, hər bir ana həmin prosesi öz ritmində və dəstəklə öyrənə bilər.
– Bəzi analar iş rejimi, stres və ya psixoloji faktorlarla əlaqədar südün miqdarının azaldığından şikayətlənirlər. Həmin hallarda nə etmək lazımdır?
– Bəli, bu da tez-tez rast gəlinən hallardandır. Südün miqdarına bir çox faktor təsir edə bilər: yuxusuzluq, stres, qeyri-düzgün qidalanma və ya körpənin düzgün əmizdirilməməsi. İlk növbədə ana rahat və stressiz mühitdə olmalıdır. Bol maye qəbul etmək, qidalanmaya diqqət yetirmək, körpəni tez-tez və düzgün mövqedə əmizdirmək südü artırır. Həmçinin dəstəkləyici yaxın mühit və peşəkar məsləhətlər həmin prosesin uğurla davam etməsinə kömək edir. Əgər problem davam edərsə, həkim-pediatrla məsləhətləşmək lazımdır.
- Bəzən analar doğuşdan dərhal sonra süd gəlməməsindən narahat olur və süni qidaya keçmək qərarını verirlər. Bu barədə nə deyə bilərsiniz?
- Doğuşdan dərhal sonra südün bol şəkildə gəlməməsi normal haldır. İlk günlərdə ifraz olunan kolostrum (ağız südü) miqdar baxımından az olsa da, çox zəngin tərkiblidir və körpənin ilk immun qoruyucusu rolunu oynayır. Həmin südün tərkibi yüksək miqdarda anticisimlər, vitaminlər və qoruyucu elementlərlə zəngindir. Ana həmin mərhələdə səbirli olmalı, körpəyə tez-tez süd verməlidir. Bu, həm südün miqdarını artırmaq, həm də körpənin ehtiyaclarını ödəmək baxımındn çox faydalıdır. Tələskənliklə süni qidaya keçmək ana südü ilə qidalanmanın qarşısını ala bilər. Hər bir ana bilməlidir ki, süd istehsalı bir prosesdir və düzgün yanaşma ilə həmin proses uğurla formalaşır.
Dilarə Zamanova
Mərkəzi Gömrük Hospitalının PR mütəxəssi
