Əgər yuxudan oyandığınız zaman başınız dumanlıdırsa və özünüzü ləng və yorğun hiss edirsinizsə, o zaman duş və bir fincan kofe ağlınıza gəlməyə kömək edəcək.
Yox əgər bunlar kömək etmirsə, uzun müddətdir səhərlər belə oyanıb, dincəlmədən yaşayırsızsa, o zaman narahat olmağa dəyər.
“Medicina” xəbər verir ki, səhər yorğunluğunun ən çox görülən səbəbləri bunlardır.
1. Yuxulu ətalət- xüsusi durum
Bu, yuxu və reallıq arasında bir növ aralıq vəziyyətdir, beyniniz hələ oyanmır, bədən artıq ayağa qalxıb. Bu keçid dövründə rahatlasanız, çox asanlıqla yenidən yuxuya gedə bilərsiniz. Yuxulu ətalət zamanı motor və intellektual qabiliyyətləriniz inhibə olunur, buna görə də bir çox insan yuxudan dərhal sonra heç nə edə bilmir.
Əksər hallarda yuxu ətaləti 15 dəqiqədən bir saata qədər davam edir, lakin bəzi insanlarda bu ləng, alaqaranlıq vəziyyət bir neçə saat davam edə bilər.
Əgər siz yuxusuzsunuzsa, gecə tez-tez oyanırsınızsa, çox dərin yuxunun ortasında qəfil oyanırsınızsa və ya zəngli saatı adi vaxtdan tez vaxta quraşdırırsınızsa, daha şiddətli və ya daha uzun yuxu ətalətinin olma ehtimalı artır.
Yuxu ətalətinin simptomları da yuxu apnoesi (yuxu apnesi) və daxili bioloji ritmlərin şiddətli pozulmasıdır.
2. Mavi işıq- telefon, planşet
Qadjet ekranlardan gələn mavi işıq gündüz saatlarında çox zərər vermir, lakin gün batdıqdan sonra bədənin sirkad ritmlərini tənzimləyən və yuxu-oyanma dövrünün dəyişməsindən məsul olan melatonin hormonunun istehsalını boğur. Yatmazdan əvvəl bir-iki saat kompüter, televizor, planşet və ya smartfon ekranına baxsanız, yuxuya getməkdə çətinlik çəkəcək, yuxu keyfiyyətiniz pozulacaq, yorğun oyanacaqsınız.
3. Yuxu gigiyenasının zəif olması
Döşək, yastıq və s. uyğun olmaması
Səhər yorğunluğu əzələ sərtliyi və bədən ağrıları ilə müşayiət olunursa, çox yumşaq döşək günahkar ola bilər. Tədqiqatlar göstərir ki, orta sərtlikdəki döşək ən yaxşısıdır.
Matrasın yaşı da önəmlidir. İdeal olaraq, hər doqquz-on ildən bir dəyişdirilməlidir, çünki o, deformasiya olur və allergenləri, ilk növbədə toz gənələrini toplayır, bu da gecələr asqırmağa və öskürməyə səbəb olur, xüsusən də allergiya və astma xəstəliyindən əziyyət çəkirsinizsə. Araşdırmalar göstərir ki, yeni döşək yuxunun keyfiyyətini yaxşılaşdırır və insanlar səhərlər daha az bədən ağrıları keçirirlər.
Yataq otağı çox soyuq və ya çox istidir
Əlbəttə ki, hər şey iqlim və fərdi xüsusiyyətlərdən asılıdır, lakin yataq otağında temperatur yuxuya getməyinizə və gecə yuxusuna mane olur. Keyfiyyətli yuxu üçün optimal temperaturun 16 ilə 19 dərəcə Selsi arasında olduğuna inanılır, yəni yataq otağı sərin, lakin soyuq olmamalıdır. Əgər yuxuya gedə bilməyəcəyinizi hiss edirsinizsə, corab geyinin, rahatlamağa kömək edir.
Həddindən artıq səs-küy və işıq
Küçə, maşınsəsi və pəncərələrdən gələn elektrik işıqları yuxunun keyfiyyətini pozur. Dərin yuxuya getmək üçün yataq otağının sakit və qaranlıq olması lazımdır. Odur ki, işığın qarşısını alan pərdələr, yuxu maskaları, qulaqlıqlar istifadə edin.
4. Qida və içki
Yatmadan əvvəl yedikləriniz və ya içdikləriniz yuxuya getməyinizə mane ola bilər və səhərlər yorğunluq hissinə səbəb ola bilər.
Həddindən artıq kofein və spirtli içki
Təkcə qəhvədə deyil, çayda, kakaoda, şokoladda, enerji içkilərində də bol olan kofein təbii stimullaşdırıcıdır. Odur ki, gün ərzində çoxlu çay, kofe və ya kola içmisinizsə və xüsusilə yatmazdan qısa müddət əvvəl yuxuya getməkdə çətinlik çəkəcəksiniz və tualetə getmək də daxil olmaqla, gecə tez-tez oyanacaqsınız. Yatmazdan ən azı üç və ya yeddi saat əvvəl kofeinli içkilərdən qaçmağa çalışın.
Aygün Musayeva
