Qlobal maliyyə sistemində dönüş nöqtəsi yaxınlaşır. ABŞ tənzimləyiciləri — SEC və CFTC — qeydiyyatdan keçmiş birjalara spot kripto aktivlərin ticarətinə icazə verərək mühüm qərar qəbul etdilər. Bu addım bitkoin (BTC) və etherin (ETH) ABŞ-ın ən böyük fond birjalarında — Nyu-York Fond Birjası və Nasdaq-da listinqinə yol açır.
Kriptobazar üçün bu hadisənin əhəmiyyəti böyükdür. Bitkoin və ether artıq uzun müddətdir ki, blue chips kimi qəbul olunur — onlar ən yüksək kapitallaşmaya və likvidliyə malikdir, bütün sektor üçün istiqamətverici rol oynayır. Ənənəvi birjalarda listinq bu aktivlərin yeni statusunu möhkəmləndirir: onlar artıq qeyri-adi investisiya aləti yox, qlobal maliyyə infrastrukturunun tanınmış elementidir. Deməli, kriptovalyuta indi “Apple” və ya qızıl kimi ənənəvi aktivlərlə yanaşı yerləşməyə başlayır.
Bu qlobal proseslər Azərbaycanda da diqqətdən kənarda qalmır. Son illərdə ölkədə nağdsız ödənişlərin və rəqəmsal əməliyyatların həcmi sürətlə artır. Rəsmi məlumatlara görə, 2025-ci ilin yanvar–aprel aylarında bank kartları ilə nağdsız əməliyyatların aylıq həcmi 10 milyard manatı ötüb, əməliyyatların sayı isə ilin əvvəlindən bəri 91% artıb. Bu dinamika göstərir ki, əhali və biznes arasında rəqəmsal maliyyə alətlərinə maraq artıq dayanıqlı tendensiyaya çevrilib.
Eyni zamanda Azərbaycan Mərkəzi Bankı kriptovalyuta ilə bağlı layihələrin sınaqlarının birinci mərhələsini başa çatdırdığını açıqladı. Dörd pilot layihədən ikisi uğurlu sayıldı. Onlardan biri m10 mobil tətbiqinin Binance platforması ilə inteqrasiyası, digəri isə kripto broker vasitəsilə rəqəmsal aktivlərin alqı-satqısını və saxlanmasını sadələşdirən həll idi. Bu təşəbbüslər göstərir ki, ölkədə rəqəmsal maliyyəni real iqtisadiyyatla birləşdirəcək modellər axtarılır.
Azərbaycan tarixində ilk dəfə kriptovalyutaya həbs qoyulması da diqqət çəkdi: cinayət işi çərçivəsində rəqəmsal aktivə sanksiya tətbiq olundu. Bu fakt hüquq-mühafizə sisteminin yeni reallıqlara uyğunlaşmağa başladığını və kriptovalyutaları artıq ənənəvi aktivlər kimi qəbul etməyə yönəldiyini göstərir.
Paralel olaraq özəl təşəbbüslər də inkişaf edir. “Mobile Payment Solutions” şirkəti (Portmanat brendi) daxili kriptovalyuta — PortCoin yaratdığını elan etdi. Bu isə onu göstərir ki, tokenləşmə və rəqəmsal ekosistem qurmaq marağı yalnız qlobal korporasiyalarla məhdudlaşmır, yerli bazarda da bu istiqamətdə addımlar atılır.
Belə bir fonda ABŞ-dan gələn xəbər — spot bazarda kriptovalyuta blue chipslərinin listinqi — Azərbaycan üçün xüsusi siqnal kimi görünür. Çünki bu, kriptovalyutanın artıq eksperiment deyil, maliyyə memarlığının sabit elementi kimi qəbul olunmağa başladığını göstərir.
Azərbaycanda rəqəmsal ödənişlərin sürətli artımı və Mərkəzi Bankın pilot layihələri ölkəyə bu prosesə gecikmədən qoşulmaq imkanı verir. Qarşıdakı illərdə əsas məsələ innovasiya ilə təhlükəsizlik arasında tarazlıq tapmaq və rəqəmsal maliyyənin inkişafına şərait yaratmaq olacaq.
Dünya təcrübəsi göstərir ki, məhz blue chips — etibarı və likvidliyi birləşdirən aktivlər — geniş investor dairəsi üçün giriş nöqtəsi olur. Əgər bitkoin və ether ənənəvi birjalarda möhkəmlənəcəksə, bu, yalnız qlobal bazar üçün deyil, həm də Azərbaycan kimi ölkələr üçün dönüş nöqtəsi olacaq. Çünki burada rəqəmsal aktivlər artıq maraq obyekti deyil, gündəlik maliyyə təcrübəsinə çevrilir.
Xəbərin ruscası:
«Голубые фишки» крипторынка и Азербайджан: мировой тренд и локальные сигналы
В мировой финансовой системе наметился поворотный момент. Решение американских регуляторов SEC и CFTC допустить спотовые криптоактивы к торгам на зарегистрированных биржах стало важным шагом в сторону интеграции цифровых активов в традиционную экономику. Это открывает путь для биткойна (BTC) и эфира (ETH) на крупнейшие фондовые площадки США — Нью-Йоркскую фондовую биржу и Nasdaq.
Для крипторынка это событие имеет особое значение. Биткойн и эфир уже давно воспринимаются как «голубые фишки» — активы с наибольшей капитализацией и ликвидностью, которые задают тон всему сектору. Их листинг на традиционных биржах закрепляет за ними новый статус: от нестандартных инвестиционных инструментов они переходят к категории признанных элементов мировой финансовой инфраструктуры. По сути, речь идёт о том, что криптовалюты начинают занимать место рядом с акциями ведущих корпораций и драгоценными металлами.
Эти глобальные процессы совпадают с важными изменениями в Азербайджане. За последние годы в стране стремительно растут объёмы безналичных платежей и цифровых операций. По официальным данным, в январе–апреле 2025 года объём безналичных операций с банковских карт превысил 10 млрд манатов в месяц, а количество транзакций увеличилось на 91 % по сравнению с началом года. Такой рост подтверждает: интерес населения и бизнеса к цифровым инструментам становится устойчивым трендом.
Одновременно Центральный банк Азербайджана сообщил о завершении первого этапа испытаний проектов, связанных с криптовалютами. Из четырёх тестовых инициатив две признаны успешными. Среди них — интеграция мобильного приложения m10 с платформой Binance, а также решение, упрощающее покупку, продажу и хранение цифровых активов через криптоброкера. Эти шаги показывают: в стране ведётся поиск моделей, которые позволят объединить цифровые финансы с реальной экономикой.
Символичным событием стал и первый случай ареста криптовалюты в Азербайджане: по уголовному делу был наложен арест на цифровой актив, использованный в противоправных действиях. Это говорит о том, что правоохранительная система постепенно адаптируется к новым реалиям и учится работать с цифровыми инструментами так же, как с традиционными активами.
Параллельно развиваются и частные инициативы. Одна из заметных новостей — запуск внутренней криптовалюты PortCoin компанией Mobile Payment Solutions (бренд Portmanat). Такой шаг демонстрирует, что интерес к токенизации и созданию собственных цифровых экосистем растёт не только среди мировых корпораций, но и на локальном рынке.
На этом фоне глобальное признание биткойна и эфира как «голубых фишек» приобретает для Азербайджана особое значение. Когда крупнейшие фондовые биржи делают ставку на эти активы, это формирует новые ожидания и для региональных рынков. Криптовалюта перестаёт восприниматься как эксперимент или нишевое увлечение — она закрепляется как часть финансовой архитектуры.
Азербайджан, где цифровые платежи становятся массовыми, а криптопроекты проходят тестирование на уровне Центрального банка, получает возможность встроиться в этот процесс с минимальной задержкой. В ближайшие годы многое будет зависеть от того, насколько быстро страна сумеет выстроить баланс между инновациями и безопасностью, а также создать условия для развития новых решений в сфере цифровых финансов.
Мировая практика показывает: именно «голубые фишки» — активы, которые объединяют доверие и ликвидность, — становятся точкой входа для широкого круга инвесторов. Если биткойн и эфир закрепятся на традиционных биржах, это станет не только историческим шагом для глобального рынка, но и отправной точкой для стран вроде Азербайджана, где интерес к цифровым активам уже перешёл из разряда любопытства в повседневную практику.
