Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatı (ÜMT) 2025-ci ilin rekordlar tarixində ikinci və ya üçüncü ən isti il ​​olacağını bildirib və qeyri-adi temperatur meyllərinin 2025-ci ildə də davam edəcəyini vurğulayıb.
ÜMT Braziliyada keçiriləcək Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının (UNFCCC) 30-cu Tərəflər Konfransı (COP30) çərçivəsində "2025-ci il üçün Qlobal İqlim Yeniləməsi" adlı hesabatını dərc edib.
Hesabatda deyilirdi ki, "2025-ci il tarixdə ikinci və ya üçüncü ən isti il ​​olacaq. Ekstremal temperaturların həyəcan verici tendensiyası 2025-ci ildə də davam etdi."

Hesabatda qeyd olunur ki, son 11 il 176 illik rekordun ən istisi, son üç il isə bütün rekordların ən istisi olub. Hesabatda vurğulanır ki, bu ilin yanvar və avqust aylarında orta səth temperaturu sənayedən əvvəlki orta səviyyədən 1,42 dərəcə Selsi yüksək olub.

Hesabatda deyilirdi ki, "2024-cü ildə rekord səviyyələrə çatan istixana qazlarının konsentrasiyası və okean istiliyinin miqdarı 2025-ci ildə də artmağa davam edib." Həmçinin qeyd olunur ki, Arktika dəniz buz örtüyü tarixdə ən aşağı səviyyədə olub.

Hesabatda qeyd olunur ki, Antarktida dəniz buz örtüyü il ərzində orta səviyyədən xeyli aşağı qalıb və təbii amillərə görə kiçik və müvəqqəti pozuntulara baxmayaraq, dəniz səviyyəsinin uzunmüddətli yüksəlməsi tendensiyası davam edib.

Ekstremal iqlim hadisələri iqtisadi inkişafa mane olur.
Hesabatda deyilirdi ki, "2025-ci ilin avqust ayı ərzində baş verən ekstremal hava və iqlim hadisələri həyat, dolanışıq və ərzaq sistemlərinə domino təsiri göstərib. Bu, bir çox bölgələrdə köçkünlüyə səbəb olub, davamlı inkişafa və iqtisadi tərəqqiyə mane olub".

Hesabatda qeyd olunur ki, təhlükəli hava hadisələrinə qarşı həyat qurtaran tədbirlər görməyi hədəfləyən "çoxsaylı fəlakətlər üçün erkən xəbərdarlıq sistemləri" elan edən ölkələrin sayı 2015-ci ildən bəri iki dəfədən çox artıb. Həmçinin qeyd olunur ki, erkən xəbərdarlıq sistemləri elan edən ölkələrin sayı 2024-cü ildə 56-dan 119-a yüksəlib.

Hesabatda ölkələrin 40 faizində hələ də çoxsaylı fəlakətlər üçün erkən xəbərdarlıq sistemlərinin olmadığı vurğulanıb və qalan boşluqları aradan qaldırmaq üçün təcili tədbirlərin görülməsinin vacibliyi vurğulanıb.

Hesabatda iqlimlə əlaqəli amillərin bərpa olunan enerjiyə tələbat və təklifi formalaşdırdığı vurğulanıb və etibarlı və dayanıqlı təmiz enerji sistemlərinin yaradılması üçün bu təsirləri qabaqlamağın vacibliyi vurğulanıb.

Elmə görə, qlobal temperaturun 1,5 dərəcə Selsiyə qədər artırılması hələ də mümkündür.

Hesabata şərhləri daxil edilmiş ÜMT-nin baş katibi Seleste Saulo bildirib ki, "Bu misli görünməmiş yüksək temperatur seriyası, keçən ilki istixana qazı səviyyələrinin rekord artımı ilə birlikdə, qlobal istiləşmənin hədəfi müvəqqəti olaraq aşmadan növbəti bir neçə ildə 1,5 dərəcə Selsi ilə məhdudlaşdırılmasının praktik olaraq mümkün olmadığını açıq şəkildə göstərir".

Saulo qeyd edib ki, elm əsrin sonuna qədər qlobal temperaturun artımını 1,5 dərəcə Selsi ilə məhdudlaşdırmağın hələ də mümkün və zəruri olduğunu açıq şəkildə göstərir.

aia.az
Tərcümə şöbəsi

• Meteorologiya
• Iqlim
• Isti Il