Öskürək, hər birimizə tanış olan və müxtəlif səbəblərə görə ortaya çıxan bədən reaksiyasıdır. Bədənimizdəki müxtəlif problemlər, infeksiyalar və ya digər sağlamlıq şikayətləri öskürəyə səbəb ola bilər...
Poliqon-a MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin baş həkimi, terapevt və ailə həkimi Nərminə Abbasova bildirib ki, öskürək yalnız bir simtom olmaqla qalmaz, əksər hallarda ciddi xəstəliklərin də əlaməti ola bilər.
Öskürəyin növləri və səbəbləri
Öskürək, adətən, bədənin nəfəs yollarını təmizləmək üçün təbii bir müdafiə mexanizmidir. Bununla belə, öskürəyin xarakteri və müddəti, hansı xəstəliyin əlaməti olduğunu göstərə bilər. Öskürəyin iki əsas növü mövcuddur: quru və məməli (bəlğəmli) öskürək.
Quru öskürək: Bu, adətən, yuxarı tənəffüs yolunun iltihabı və ya allergiya səbəbindən yaranır. Xüsusən, viral infeksiyalar, bronxit və ya astma kimi xəstəliklərdə müşahidə edilir. Quru öskürək, bəzən daha ciddi problemlərin göstəricisi ola bilər, xüsusilə uzun müddət davam etdikdə.
Bəlğəmli öskürək: Bu öskürək, bronxial iltihab və infeksiyalar nəticəsində bəlğəm ifrazı ilə müşayiət olunur. Çox vaxt pnevmoniya, xroniki bronxit, bəlğəmli astma və ya digər ağciyər xəstəliklərində rast gəlinir.
Öskürəyin xəstəliklərlə bağlantısı
Öskürək müxtəlif xəstəliklərin erkən əlaməti ola bilər. Həkimlər, öskürəyin xüsusiyyətlərini və accompanying simptomları (yüksək temperatur, nəfəs darlığı, bəlğəm və s.) nəzərə alaraq xəstəlikləri təyin edə bilərlər.
1) Üst tənəffüs yolu infeksiyaları
Üst tənəffüs yolu infeksiyaları (soyuqdəymə, qrip, sinusit) ən çox yayılmış öskürək səbəbləridir. Soyuqdəymə nəticəsində boğazda yaranan qıcıqlanma və iltihab öskürəyə səbəb olur. Bu vəziyyətdə, öskürək bəlğəmli və ya quru ola bilər.
2) Bronxit
Bronxit, bronxların iltihabıdır və xüsusilə kəskin və xroniki formaları mövcuddur. Kəskin bronxit, viral infeksiyalar nəticəsində inkişaf edər və bəlğəmli öskürəyə səbəb olur. Xroniki bronxit isə uzun müddətli öskürək və nəfəs darlığı ilə xarakterizə olunur. Bu xəstəlik xüsusilə siqaret çəkənlərdə yaygındır.
3) Astma
Astma, tənəffüs yollarının iltihabı və daralması ilə xarakterizə olunan xroniki bir xəstəlikdir. Astma xəstələrində öskürək, adətən gecə və ya səhərlər daha çox olur və bəlğəmli ola bilər. Astma, allergenlər və ya fiziki fəaliyyətlə əlaqəli olaraq öskürəyi artıra bilər.
4) Pnevmoniya (Ağciyər iltihabı)
Pnevmoniya, ağciyərlərdəki infeksiyaların səbəb olduğu ciddi bir xəstəlikdir. Pnevmoniyada, öskürək bəlğəmli olur, bəzən qanlı da ola bilər. Yüksək hərarət, nəfəs darlığı və yorgunluq kimi digər simptomlarla birlikdə öskürək meydana gəlir. Bu xəstəlik müalicə olunmazsa, həyati təhlükə yarada bilər.
5) Tüberküloz
Tüberküloz, ağciyərləri təsir edən bakterial bir infeksiyadır. Bu xəstəliyin əsas əlamətləri uzun müddət davam edən quru öskürək, bəlğəm və ya qanlı ifrazat, xroniki yorğunluq və gecə tərləməsidir. Tüberküloz zamanında müalicə edilmədikdə, ölümcül nəticələrə səbəb ola bilər.
6) Reflüks ezofagit (Qida Borusunun Qıcıqlanması)
Qida borusunun aşağı hissəsindəki qapağın düzgün bağlanmaması nəticəsində mədənin turşuları qida borusuna qaçaraq onu qıcıqlandırır. Bu da bəzən öskürəyə səbəb ola bilər. Reflüks ezofagit, adətən qida borusunun yuxarı hissəsində bir yandırma hissi ilə müşayiət olunur.
Öskürəyin diaqnozu və müalicəsi
Öskürəyin düzgün diaqnozu üçün, həkim bir neçə amili nəzərə alır: öskürəyin müddəti, tipi, accompanying simptomlar və xəstənin tibbi tarixi. Müalicə, öskürəyin səbəbinə əsaslanaraq təyin olunur:
Viral infeksiyalarda (soyuqdəymə, qrip) öskürəyin müalicəsi simptomatikdir və əsasən istirahət, bol maye qəbul etmək və lazım gələrsə, öskürək sökən dərmanlar istifadə edilir.
Bakterial infeksiyalar (pnevmoniya, tüberküloz) antibiotiklərlə müalicə olunur.
Xroniki xəstəliklərdə (astma, bronxit) daha uzunmüddətli müalicə və ya inhalyatorlar, kortikosteroidlər tələb oluna bilər.
Reflüks ezofagit və ya sinusit kimi hallarda, müvafiq müalicə metodları və həyat tərzi dəyişiklikləri (ağır yeməklərdən, spirtli içkilərdən qaçınmaq) tətbiq edilir.
Öskürək, bədənin təbii bir müdafiə mexanizması olmaqla yanaşı, müxtəlif xəstəliklərin də əlaməti ola bilər. Müxtəlif infeksiyalar, allergiyalar və ya xroniki xəstəliklər öskürəyə səbəb ola bilər. Uzun müddət davam edən və ya şiddətli öskürək hallarında, mütləq həkimə müraciət edərək, düzgün müalicə planı qurulmalıdır. MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzində, xəstələrə həm müayinə, həm də müasir müalicə metodları təklif olunur.
Nərminə Abbasova
MayoMed Medikal Fizioterapiya və Reabilitasiya Mərkəzinin baş həkimi, terapevt və ailə həkimi
Poliqon.info
