Müasir dövrdə sürətli həyat tərzi, intensiv iş qrafiki və rahatlıq axtarışı insanların qidalanma vərdişlərini ciddi şəkildə dəyişdirib.
KONKRET.az xəbər verir ki, nəticədə bəzən ləzzətli görünən, lakin orqanizmə böyük zərər vuran məhsullar gündəlik menyuda özünə yer tapır. Həkimlər isə xəbərdarlıq edir: bu qidaların mütəmadi istifadəsi ürək-damar xəstəliklərindən tutmuş hormonal pozuntulara, piylənmədən xroniki iltihabi proseslərə qədər saysız problemlərin yaranmasına səbəb ola bilər.
Aşağıda dünyanın ən zərərli qidaları və onların insan sağlamlığına vurduğu əsas zərərlər təqdim olunur.
1. Trans yağlarla zəngin fast-foodlar
Hamburger, kartof-fri, toyuq “nakets” və digər fast-food növləri yüksək miqdarda trans yağ ehtiva edir. Trans yağlar:
Xolesterini kəskin artırır
Damarları tıxayır
Ürək xəstəliyi riskini ikiqat artırır
Arıqlama prosesini tamamilə ləngidir
Mütəxəssislər həftədə 1 dəfə belə fast-food qəbulunu ciddi sağlamlıq riski sayırlar.
2. Qazlı içkilər və şirinləşdirilmiş içkilər
Kola, enerji içkiləri, rəngli limonadlar tərkibində çoxlu şəkər, süni rəngləndiricilər və turşuluq tənzimləyiciləri saxlayır. Daima içilməsi:
Qaraciyərin yağlanmasına
Diabetə və insulin müqavimətinə
Diş minasının sıradan çıxmasına
Ürək-damar yükünün artmasına
səbəb olur. Bir qutu qazlı içki bəzən 6–8 çay qaşığı şəkəri əvəz edir.
3. Emal olunmuş ət məhsulları
Sosis, kolbasa, salam, hisə verilmiş ətlər ÜST tərəfindən xərçəng risk qrupuna daxil edilmiş qidalar sayılır. Onlar:
Nitrit və nitrat kimi kanserogen maddələr
Həddən artıq duz
Doğranmış və dəyərsiz heyvan yağları
ihtiva edir. Davamlı qəbulu xüsusilə bağırsaq xərçənginə yol açır.
4. Çipslər və duzlu qəlyanaltılar
Çips, qraxer, popkorn və digər paket qəlyanaltılar yüksək temperaturda qızardıldığı üçün akrilamid adlı təhlükəli maddə əmələ gətirir. Bu maddə:
Sinir sisteminə zərər
Xərçəng riski
Hüceyrə yaşlanması
törədir. Eyni zamanda çipslərdəki duz və monosodium glutamat (MSG) qan təzyiqini qaldırır və asılılıq yaradır.
5. Ağ unla hazırlanan məhsullar
Ağ çörək, bulkalar, şirniyyatlar bədəndə çox sürətlə şəkərə çevrilir. Nəticədə:
Piylənmə
Qanda şəkərin sürətli yüksəlməsi
Enerji səviyyəsinin tez düşməsi
Hormonal pozuntular
görünür. Bu qidalar qida dəyəri baxımından demək olar ki, “boş kalori”dir.
6. Marqarin və ucuz yağlar
Marqarinlərdə gizli trans yağlar və kimyəvi emal olunmuş bitki yağları olur. Onlar:
Damar divarlarını zədələyir
Beyin hüceyrələrinin işini zəiflədir
Orqanizmdə xroniki iltihab yaradır
Belə yağlardan hazırlanmış xəmir məhsulları isə daha da təhlükəlidir.
7. Süni şirniyyatlar və “diet” məhsullar
“Hərfi mənada kalorisi azdır” deyə təqdim edilən diet içkilər, süni şokoladlar və şəkər əvəzediciləri əslində metabolizmi pozur. Aspartam, sukraloza və digər süni tatlandırıcılar:
Beynin aclıq siqnallarını çaşdırır
İştahanı artırır
Hormonal sistemə mənfi təsir göstərir
Bağırsaq mikroflorasını zəiflədir
Müşviq Tofiqoğlu
KONKRET.az
