Kəpənək xəstəliyi kimi tanınan Sistemik Qırmızı Qurd Eşənəyi (SLE – Lupus Eritematozus), bədənin immun sisteminin öz sağlam toxumalarına hücum etdiyi avtoimmun xəstəliklərdən biridir.
E-saglam.az xəbər verir ki, xəstəlik xüsusilə üz nahiyəsində, burun və yanaqların üstündə kəpənək formasında qızartı ilə xarakterik olduğu üçün bu adla tanınır.
Əlamətləri nələrdir?
Lupusun əlamətləri insandan insana fərqli ola bilər. Ən çox rast gəlinən simptomlar bunlardır:
Üzdə, xüsusən yanaqlarda və burun üstündə kəpənək formasında səpki
Davamlı yorğunluq
Əzələ və oynaq ağrıları
Günəşə qarşı həssaslıq
Saç tökülməsi
Ağızda və burunda yaralar
Qızdırma, titrəmə
Böyrək, ürək, ağciyər və sinir sistemində pozulmalar (xəstəliyin ağırlaşmış formalarında)
Xəstəlik necə yaranır?
Lupusun dəqiq səbəbi hələ də tam bilinmir. Genetik meyl, ətraf mühit faktorları (günəş şüaları, virus infeksiyaları), hormonal dəyişikliklər və bəzi dərmanlar bu xəstəliyin yaranmasına təsir edə bilər. Xəstəlik daha çox qadınlarda, xüsusən 15-45 yaş arası qadınlarda müşahidə olunur.
Diaqnoz necə qoyulur?
Lupusun diaqnozu tək bir testlə qoyulmur. Həkimlər klinik əlamətlərə və laborator analizlərə əsaslanır. Ən çox istifadə olunan testlər:
ANA (antinüvə antikoru) testi
Anti-dsDNA və anti-SM antikor testləri
Qan və sidik analizləri
Böyrək funksiyası testləri
Biopsiyalar (lazım gəldikdə)
Müalicəsi necə aparılır?
Lupusun müalicəsi yoxdur, lakin əlamətlər nəzarətdə saxlanıla bilər. Müalicə adətən aşağıdakı dərmanları əhatə edir:
İltihab əleyhinə dərmanlar (məsələn, ibuprofen)
Kortikosteroidlər (iltihabı və immun reaksiyanı azaltmaq üçün)
İmmunsupressorlar (immun sistemi zəiflədən dərmanlar)
Hidroksixlorokin (xəstəliyin bəzi formalarında effektiv sayılır)
Lupusla yaşamaq mümkündürmü?
Bəli. Erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə xəstələrin böyük əksəriyyəti normal həyatlarını davam etdirə bilər. Xəstəliklə daha rahat yaşamaq üçün aşağıdakılar tövsiyə olunur:
Günəşdən qorunmaq
Sağlam qidalanmaq
Stressdən uzaq durmaq
Həkim nəzarətini və dərmanları laqeyd yanaşmamaq
Zəruri hallarda psixoloji dəstək almaq
Könül Oruc
E-saglam.az
