2025-ci ilin yanvar-iyul aylarında ölkəmizdə pərakəndə satış yerlərində geyim, ayaqqabı və toxuculuq mallarına 4 milyard 464 milyon manat xərclənməsi təkcə bazarın böyüməsi ilə izah olunmur. Bu göstərici həm də insanların alış-veriş vərdişlərinin dəyişdiyini, geyimə olan münasibətin sırf ehtiyacdan çıxaraq sosial və mədəni göstəriciyə çevrildiyini göstərir. Əvvəlki illə müqayisədə 4.6 faiz artımın səbəbləri arasında həm iqtisadi göstəricilər, həm də texnologiyaya əsaslanan yeniliklər dayanır.
İnsanlar üçün geyim yalnız bədən örtüyü deyil, şəxsi üslub, sosial mövqe və zövq göstəricisidir. Bu baxımdan geyim alışlarına ayrılan vəsaitin artması təəccüblü deyil. Xüsusilə sosial şəbəkələrdə tez-tez yayılan geyim nümunələri, yerli və xarici geyim təqdimatçıları vasitəsilə yayılan dəblər alıcı davranışına birbaşa təsir edir. Bu təsirlərlə paralel olaraq geyim seçiminə emosional və fərdi yanaşma güclənir, nəticədə alış qərarları daha çevik və tez olur.
Cari ilin yalnız iyul ayında bu sahəyə ayrılan vəsaitin 678 milyon manat olması bir ay ərzində gündəlik orta hesabla 22 milyona yaxın vəsaitin geyim üçün xərcləndiyini göstərir. Bu göstərici sırf iri mağazalarla məhdudlaşmır. Son illərdə geyim satışında onlayn platformaların sürətlə genişlənməsi müşahidə olunur. İnsanlar artıq alışlarını telefon və ya planşet vasitəsilə edirlər. Yerli geyim satıcıları da bu imkanlardan yararlanaraq, öz məhsullarını veb-səhifələrdə, sosial şəbəkələrdə, birbaşa sifariş üsulları ilə təqdim etməyə başlayıblar.
Pandemiyadan sonrakı dövrdə insanların sosial həyatının aktivləşməsi, iş mühitinə dönüş, tədbirlərin və toplantıların artması da geyimə olan tələbatı gücləndirib. Toy mövsümünün yenidən fəallaşması, yay səfərləri, tətil planları geyim ehtiyacını artırır. Bu dəyişiklik həm kişilər, həm qadınlar, həm də uşaqlar arasında geyim seçimlərinə təsir edir və alış-veriş sahəsində hərəkətliliyi artırır.
Son dövrlərdə həm də cinslərdən asılı olmayan geyim modellərinə maraq çoxalıb. Geyimlərdə sadəlik, rahatlıq və gündəlik istifadəyə uyğunluq ön plana çıxır. Yerli geyim istehsalçıları da bu dəyişikliyə uyğunlaşmağa çalışır, daha çox rahat və neytral tərzli məhsullar təqdim edirlər. Texnologiyanın təsiri isə geyim sahəsinə daha geniş və dərin şəkildə nüfuz edib. Bəzi geyim dükanları artıq artırılmış gerçəklik texnologiyası ilə alıcıya evindən çıxmadan geyimi virtual şəkildə sınamaq imkanı verir. Bununla yanaşı, bəzi sistemlər insanın əvvəlki alış tarixçəsinə əsaslanaraq ona uyğun geyim tövsiyələri təqdim edir. Bu cür texnoloji imkanlar alıcının seçimlərini asanlaşdırır, alış-veriş təcrübəsini daha xoş və səmərəli edir. İqtisadi baxımdan isə bu sahədə artan dövriyyə ölkəmizin qeyri-neft iqtisadiyyatında xidmət sahələrinin dayanıqlı şəkildə inkişaf etdiyini göstərir. Geyim və toxuculuq məhsullarının istehsalı və satışı həm daxili tələbatı, həm də ixrac imkanlarını əhatə edir. Son vaxtlar “Azərbaycan malı” adını daşıyan geyimlər yaxın ölkələrdə tanınmağa başlayıb. Xüsusilə qonşu dövlətlərə - Qazaxıstan, Gürcüstan və Rusiya istiqamətində aparılan satışlar bu sahədə ixrac bacarığımızın artdığını göstərir.
Bununla yanaşı, geyim sənayesində ətraf mühitin qorunması, materialların yenidən işlənməsi və ekoloji məsuliyyət məsələləri də gündəmə gəlir. Alıcıların bir hissəsi artıq sadəcə görünüşə yox, geyimin necə və hansı şəraitdə hazırlandığına, ətraf mühitə nə qədər zərər verdiyinə də diqqət yetirir. Bu meyillər yaxın illərdə həm istehsalçılar, həm də satıcılar üçün yeni vəzifələr yaradacaq.
