Müasir dövrdə hər evdə soyuducu var və soyuq suya çıxış asan hesab olunur. Amma keçmişdə insanlar həm içməli suyu, həm də ərzaqları sərin saxlamaq üçün müxtəlif üsullardan istifadə ediblər.
AzPost xəbər verir ki, tarixi mənbələrə görə, Azərbaycan da daxil olmaqla bir çox ölkədə suyu sərin saxlamaq üçün təbii üsullardan yararlanıblar. Ən çox yayılmış üsul gil qabların istifadəsi idi. Gil küplərdə saxlanılan su həm təmiz qalır, həm də qabın məsaməli quruluşu sayəsində təbii şəkildə soyuyurdu. Belə ki, gil qabın divarından buxarlanan su damcıları içəridəki mayeni sərinləşdirirdi.
Digər bir ənənəvi üsul yeraltı anbarlar və kəhrizlər idi. Su xüsusi daşla hörülmüş quyulara və ya yeraltı kəhrizlərə toplanırdı. Torpağın dərin qatlarında temperatur həmişə aşağı olduğundan, su təbii olaraq sərin qalırdı.
Şərq ölkələrində, o cümlədən İranda isə “yaxçal” adlanan qədim soyuducu tikililər geniş yayılmışdı. Konusvari formaya malik olan bu tikililər qışda buzla doldurulur, yayda isə içərisində su və qida məhsulları uzun müddət soyuq qalırdı.
Kənd yerlərində insanlar suyu sərin saxlamaq üçün quyudan çəkilən suyu içəridə gil qabda saxlayır, bəzən isə qabı islanmış parça ilə bürüyərək küləyin təsiri ilə soyutma üsulundan istifadə edirdilər.
