Son illərdə Azərbaycanda dövlət idarəçiliyində həyata keçirilən rəqəmsallaşma siyasəti vətəndaşlara xidmətlərin sürətlənməsinə, şəffaflığın artmasına və saxtakarlıq hallarının üzə çıxarılmasına mühüm töhfə verib. Bu prosesin ən bariz nümunələrindən biri də təhsil sənədləri ilə bağlıdır. Əvvəllər kağız daşıyıcıda təqdim olunan diplom və şəhadətnamələr hazırda elektron formada vətəndaşların şəxsi kabinetinə – “myGov” platformasına yerləşdirilir. Bu sistem həm təhsil sənədlərinin daha əlçatan olmasına, həm də onların etibarlılığının yoxlanmasına imkan yaradır. Lakin aparılan yoxlamalar göstərir ki, rəqəmsal mühitdə sənədlərin araşdırılması zamanı illər əvvəl təqdim olunmuş saxta diplom və şəhadətnamələr üzə çıxmaqdadır.
Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri Tural Əhmədov brifinqdə çıxışı zamanı bildirib ki, bəzən vətəndaşlar müraciət edərək şəhadətnamələrin şəxsi kabinetdə əks olunmaması ilə bağlı narazılıqlarını ifadə edirlər. Araşdırma aparıldıqda isə bəlli olur ki, təqdim olunan sənəd saxtadır. Onun sözlərinə görə, bu cür diplomlar və şəhadətnamələr illər əvvəl müəyyən şəxslər tərəfindən dövriyyəyə buraxılıb və nəticədə vətəndaşların bir qismi bu saxtakarlığın qurbanına çevrilib.
Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, saxta diplom və şəhadətnamələrin dövriyyədə olması təkcə fərdlərin deyil, həm də təhsil sisteminin nüfuzuna və əmək bazarının sağlam inkişafına ciddi zərbə vurur. Əslində, bu cür sənədlərin istifadəsi nəticəsində ixtisası olmayan şəxslər mühüm sahələrdə işə qəbul ola bilər ki, bu da cəmiyyət üçün təhlükəli nəticələr doğura bilər. Elə buna görə də, rəqəmsallaşma və mərkəzləşdirilmiş elektron sistemlərin tətbiqi bu halların qarşısının alınması üçün effektiv vasitə hesab olunur.
Rəqəmsal yanaşma sayəsində istənilən vətəndaş öz diplomunun və ya şəhadətnaməsinin etibarlılığını “myGov” vasitəsilə yoxlaya bilir. Sistem məlumat bazaları ilə inteqrasiya olunaraq sənədin həqiqiliyini dərhal təsdiqləyir və ya şübhəli halları üzə çıxarır. Bu yanaşma həm dövlət qurumlarının işini yüngülləşdirir, həm də vətəndaşlara əlavə təhlükəsizlik təmin edir. Tural Əhmədovun sözlərinə görə, bu gün aparılan araşdırmaların əksəriyyəti məhz elektron mühitdə aparıldığı üçün saxtakarlıq hallarının üzə çıxarılması asanlaşıb və belə halların sayı azalmağa başlayıb.
Bundan əlavə, rəqəmsallaşma yalnız təhsil sənədlərində deyil, digər sahələrdə də saxtakarlıqla mübarizədə mühüm rol oynayır. Səhiyyə sektorunda elektron reseptlərin tətbiqi saxta dərman istifadəsinin qarşısını alır, məhkəmə sistemində elektron sənəd dövriyyəsi hüquqi şəffaflığı artırır, sosial xidmətlərdə isə vətəndaşların elektron qeydiyyatı müxtəlif sui-istifadə hallarını minimuma endirir.
