Qadınların kişilərlə müqayisədə daha tez-tez insult keçirməsinin səbəbi məlum olub.
Milli.Az xəbər verir ki, insult hələ də dünyada əlilliyin əsas səbəblərindən biridir və getdikcə yalnız yaşlılara deyil, həm də həyatının ən aktiv dövrlərində olan gənc qadınlara daha çox təsir edir.
Məlumata görə, hər il təxminən 55 min qadın kişilərdən daha çox insult keçirir. Araşdırmalar göstərir ki, bioloji, hormonal dəyişikliklər və sosial faktorlar qadınlarda xüsusi risklər yaradır.
Qadınlarda riskin əsas mexanizmlərindən biri hamiləliklə bağlıdır. Qestasion hipertoniya və preeklampsiya kimi vəziyyətlər qan təzyiqinin yüksəlməsinə və daxili orqanların zədələnməsinə səbəb olur. Bu, həm hamiləlik zamanı, həm də sonrakı illərdə insult riskini artırır, çünki yüksək təzyiq beyni qidalandıran damarları zədələyir.
Hamiləlik və doğuş sonrası insultlara xüsusi diqqət yetirilir. Hamilə və yeni doğan qadınlar yaş qrupundakı digər qadınlara nisbətən üç dəfə daha çox insult keçirir.
Diaqnostika da mürəkkəbliyi artırır. Qadınlarda insult zamanı baş ağrısı, ürəkbulanma, yorğunluq, çaşqınlıq daha çox müşahidə olunur, bu da həkimlərin vəziyyəti miqren, narahatlıq və ya stress kimi qəbul etməsinə səbəb olur. Bu, müalicənin nəticəsini müəyyən edən vaxtın itirilməsinə gətirib çıxarır. Subaraknoid qanaxma yəni, insultun ağır forması, birdən baş verən güclü baş ağrısı ilə özünü göstərir və qadınlarda daha çox rast gəlinir ki, bunu estrogenin azalması və baş beynin arteriyalarının zəifləməsi ilə əlaqələndirirlər.
Buna baxmayaraq, qadınlarda xüsusilə rast gəlinən insult riskləri hələ də tam öyrənilməyib. Qadınlar klinik tədqiqatlarda hələ də kifayət qədər təmsil olunmur, bu da diaqnostik və terapevtik yanaşmaların tez-tez kişilərin fiziologiyası əsasında formalaşmasına səbəb olur.
Ekspertlər vurğulayırlar ki, vəziyyəti yaxşılaşdırmaq yalnız qadın orqanizminin müxtəlif həyat mərhələlərinə uyğun profilaktik proqramların yaradılması ilə mümkündür. Erkən diaqnostika, simptomlar barədə məlumatlılıq və fərdi yanaşma insultun qlobal yükünü əhəmiyyətli dərəcədə azalda və ölüm və əlillikdə gender fərqini azaltmağa kömək edə bilər.
Mina Mikayılova
Milli.Az
