Xəbər verildiyi kimi, Milli Məclisin spikeri Sahibə Qafarovanın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti Birinci Özbəkistan - Azərbaycan Parlamentlərarası
Forumda iştirak edir. Səfər çərçivəsində müxtəlif görüşlərin, müzakirələrin keçirilməsi nəzərdə tutulur.
Forum çərçivəsində Milli Məclisin deputatı, “Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu” komitəsinin üzvü Əminə Ağazadə “Dövlət proqramlarının və yüksək səviyyədə əldə olunmuş razılaşmaların icrasına parlament nəzarəti mexanizmləri” mövzusunda çıxış edib.
Əminə Ağazadə öz çıxışında Birinci Özbəkistan-Azərbaycan parlamentlərarası forumunun keçirilməsini yüksək qiymətləndirərək bu tədbirlərin sadəcə fikir mübadiləsi platforması deyil, həm də ümumi tarixi köklərə, etimada və qarşılıqlı dəstəyə əsaslanan qardaşlıq münasibətlərimizin strateji xarakter daşıdığının nümunəsi olduğunu diqqətə çatdırıb.
Dünyada baş verən geosiyasi proseslər fonunda dövlətlər tərəfindən verilən qərarların və razılaşmaların sistemli şəkildə icra və institusional dəstək tələb etdiyini vurğulayan Əminə Ağazadə bu proseslərdə milli parlamentlərin rolunu yüksək qiymətləndirərək qanunverici orqanların həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq səviyyədə dövlət siyasətinin legitimliyini, şəffaflığını və hesabatlılığını təmin etdiyini xüsusi olaraq qeyd edib.
Əminə Ağazadə çıxışında müasir dövrdə parlament nəzarətinin əhəmiyyətin haqqında bunları deyib: “Parlament nəzarəti tənqid deyil, xalq qarşısında məsuliyyət formasıdır. Azərbaycanda biz bu nəzarəti davamlı inkişaf, qərarların səmərəli icrası və hökumətlə cəmiyyət arasında etimadın möhkəmləndirilməsi vasitəsi kimi qiymətləndiririk. Biz təcrübə mübadiləsi aparmağa, özbək həmkarlarımızdan öyrənməyə və yüksək keyfiyyətli parlamentlərarası əməkdaşlığı birgə inkişaf etdirməyə hazırıq”
Hörmətli Sahibə H., Hörmətli Tənzilya Kamalovna, Hörmətli deputatlar, hörmətli həmkarlar!
İcazə verin, bu mühüm forumun təşkilinə görə dərin təşəkkürümü bildirim.
Birinci Özbəkistan-Azərbaycan parlamentlərarası forumu sadəcə fikir mübadiləsi platforması deyil, həm də ümumi tarixi köklərə, etimada və qarşılıqlı dəstəyə əsaslanan qardaşlıq münasibətlərimizin strateji xarakter daşıdığının sübutudur.
Biz elə bir dövrdə yaşayırıq ki, dövlət qərarları və razılaşmaları, xüsusən də ən yüksək səviyyədə əldə olunanlar sistemli icra və institusional dəstək tələb edir. Bu prosesdə milli parlamentlərin rolu əsas olur: onlar həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq səviyyədə dövlət siyasətinin legitimliyini, şəffaflığını və hesabatlılığını təmin edirlər.
Mən də bu gün çıxış etmək və dövlət qərarlarının və yüksək səviyyədə əldə edilmiş beynəlxalq müqavilələrin icrasına parlament nəzarəti sahəsində təcrübəmizi bölüşmək fürsətinə görə minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyanın müddəalarına və qanunvericilik aktlarına əsaslanan güclü parlament nəzarəti mexanizmlərinə malikdir.
Milli Məclis bir neçə istiqamətdə nəzarəti həyata keçirir:
1. Beynəlxalq müqavilələrin ratifikasiyası və monitorinqi
Azərbaycan Respublikası adından bağlanan istənilən beynəlxalq müqavilə parlamentdə təsdiq edilməlidir. Beləliklə, Milli Məclis bu sazişləri, o cümlədən dövlət başçıları səviyyəsində bağlanmış sazişləri nəinki təsdiqləmək, həm də icrası prosesinə nəzarət etmək imkanı əldə edir.
2. Parlament komitələrinin fəaliyyəti
Bunda Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin, o cümlədən Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin xüsusi rolu var. Dinləmələr keçirir, beynəlxalq qərarların qanuni icra vəziyyətini təhlil edir, müvafiq nazirliklərdən hesabat tələb edirlər.
3. Deputat sorğuları və müraciətləri
Hər bir deputatın icra hakimiyyəti orqanlarına, o cümlədən prezident fərmanlarının və ya ən yüksək səviyyədə bağlanmış müqavilələrin icrası ilə bağlı məsələlərlə bağlı sorğu göndərmək hüququ vardır. Bu nəzarət forması şəffaflığın təmin edilməsi və diqqətin dövlət siyasətinin həyata keçirilməsinin əsas məsələlərinə yönəldilməsi üçün mühüm mexanizmdir.
4. Büdcə nəzarəti və Hesablama Palatasının rolu
Hər bir beynəlxalq müqavilə maliyyə öhdəliklərini ehtiva edir. Parlament büdcənin təsdiqi və vəsaitlərin xərclənməsinə nəzarət yolu ilə onların icrasına nəzarətdə iştirak edir. Milli Məclis dövlət büdcəsinin təsdiqi prosesində iştirak edir, burada xarici siyasət və strateji proqramların həyata keçirilməsi üçün vəsait ayrılır. Milli Məclis qarşısında hesabat verən Azərbaycan Hesablama Palatası bu vəsaitlərin səmərəliliyini və məqsədyönlü istifadəsini yoxlayır.
Konkret bir misal deyim: “Cənub Qaz Dəhlizi” layihəsinin həyata keçirilməsi onlarla dövlətin və şirkətin iştirak etdiyi beynəlxalq təşəbbüsdür. Parlament müvafiq sazişləri ratifikasiya etməklə yanaşı, layihənin maliyyə və hüquqi tərəflərinə də mütəmadi olaraq nəzarət edir. Eynilə, hərbi-siyasi sazişlərə, humanitar proqramlara və birgə iqtisadi layihələrə, o cümlədən Azərbaycan-Özbəkistan əməkdaşlığı çərçivəsində həyata keçirilən təşəbbüslərə nəzarət həyata keçirilir.
Komissiyalar və parlament dinləmələri
Milli Məclisin konkret məsələlər, o cümlədən strateji sazişlərin icrasına nəzarət üzrə müvəqqəti komissiyalar yaratmaq hüququ var. Bundan əlavə, açıq parlament dinləmələri keçirilir, burada icra hakimiyyətinin nümayəndələri deputatlar və cəmiyyət qarşısında hesabat verirlər.
• Parlamentin ictimai iclasları və debatlar, hökumətin açıq hesabatları, KİV-də yayımlanan verilişlər - bütün bunlar qərarların icrasına ictimai nəzarəti təmin edir. • Parlamentin qərarları, müraciətləri, bəyanatları həm də öhdəliklərin yerinə yetirilməməsi halında icra hakimiyyətinə təzyiq vasitəsi kimi istifadə oluna bilər.
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 6-cı və 7-ci çağırışlarının deputatı kimi xüsusilə vurğulamaq istərdim ki, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin möhtərəm sədri Sahibə xanım Qafalovanın rəhbərliyi ilə son illər parlament təcrübəsində müsbət və çox əlamətdar ənənə formalaşmışdır. Söhbət dövlət orqanlarının, ali təhsil müəssisələrinin, qeyri-hökumət təşkilatlarının nümayəndələrinin insan hüquqları, qadın və uşaq hüquqları kimi prioritet sahələrə aid qanun layihələrinin müzakirəsi və hazırlanmasında fəal iştirakından gedir. Komitə iclaslarında və ictimai dinləmələrdə belə geniş iştirak daha məlumatlı və həyati qanunvericilik qərarlarının qəbul edilməsinə töhfə verməklə yanaşı, qanunvericilik orqanı ilə vətəndaş cəmiyyəti arasında açıq və konstruktiv dialoqun gücləndirilməsinə xidmət edir”.
Qeyd edək ki, ölkələrimiz arasında parlamentlərarası qarşılıqlı fəaliyyət vacibdir. Biz millət vəkilləri olaraq bu qərarların, razılaşmaların həyata keçirilməsində təkcə şahid deyil, həm də fəal iştirakçı olmalıyıq. Parlamentlərarası əlaqələr sadəcə diplomatiya deyil, iki dövlətin strateji kursunun dəstəklənməsi üçün praktiki mexanizmdir.
Hörmətli həmkarlar!
Diqqətiniz üçün təşəkkür edirik!
