Ukrayna cəbhə zonasında yerləşən hərbi sığınacaqda Qırmızı Kitaba düşmüş maral böcəklərinin kütləvi şəkildə məskunlaşdığını hərbçilər müşahidə ediblər.
HİT.az xəbər verir kiƏ, bunu 56-cı ayrıca motoatıcı Mariupol briqadasının hərbi qulluqçusu Sergey Qnezodilov öz "Facebook" səhifəsində bildirib.
DNU-nun Coğrafiya kafedrasının dosenti Vadim Manyuk "Qlavkom"a verdiyi şərhlərdə bu böcəklərin hərbi mövqelərə niyə yerləşdiyini izah edib. Həmçinin hərbi əməliyyatların onların miqrasiyasına necə təsir etdiyini bölüşüb:
"Nadir böcəklər bir-birindən çox fərqlidir. Onların davranışı müxtəlifdir: çoxu heç miqrasiya etmir və oturaq həyat tərzi keçirir. Əgər miqrasiya edənlər haqqında danışsaq, onların köçü adətən lokal olur. Məsələn, maral böcəkləri yalnız lokal köç edir - bir meşə zolağından digərinə uça bilər, lakin uzaq məsafələrə hərəkət etmir".
Manyuk qeyd edib ki, maral böcəkləri sığınacaqlara uça bilər, çünki onları isti yerlər cəlb edir. Həmçinin əlavə edib ki, atəş zamanı böcəklər yaşayış yerlərini itirir:
"Yayılan zərbələr nəticəsində yanmış ərazilərdə canlı qalmır - ilk növbədə ağaclar məhv olur. O zaman bu böcəklər sadəcə yaşayış məntəqələrini itirir. Bu meşə növüdür - meşələrdə və ya palıd əkilmiş sahələrdə yaşayırlar. Və sığınacaqlarda pəna axtara bilərlər, çünki orda ən azı taxta var, ən azı palıd iyi gəlir".
Manyuk hesab edir ki, maral böcəkləri sığınacaqları daimi yaşayış yeri kimi seçməyəcək, çünki onlara qida lazımdır. Üstəlik, belə köçlər böcəklər üçün zərərlidir:
"Əslində bu onlar üçün yaxşı deyil. Əvəzində meşədə normal məkan seçə bilərdilər, amma buraya köçür, istiqamətdən yayınırlar. Bunun nə qədər dəqiq olduğunu bilmirəm, araşdırma tələb edir, amma belə köçlər qeyri-normaldır".
Manyuk xatırladıb ki, maral böcəyi hələ nəsli kəsilmək təhlükəsində olan növ deyil. Lakin böcəklər və həşəratlar döyüş əməliyyatlarından ciddi zərər çəkir:
"Döyüş əməliyyatları aparılan zonada həşəratlar dəhşətli əziyyət çəkir. Bu qrup orqanizmlər bizim üçün görünməzdir. Əksər proseslər gizli baş verir, buna görə də onları görmürük. 2024-cü ilin yazında Dneprdə strateji obyekt yaxınlığında raket partlayışından sonra öz gözlərimlə müşahidə etdim: yerdə qəlpələr, şüşə və binalardan tökülən dağıntılarla yanaşı, həşərat meyitləri də uzanırdı. O cümlədən Qırmızı Kitaba düşən növlər – məsələn, dülgər arısı (ksilokopa). Çox gözəl və Qırmızı Kitabda olan bir növdür".
Samir
