Dünya əhalisinin yarıdan çoxunda D vitamini çatışmazlığı müşahidə olunur.
Editor.az xəbər verir ki, bu barədə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) mütəxəssislərinin məlumatında deyilir.
Uroloq Qurgen Martirosyan müsahibəsində bildirib ki, maddələr mübadiləsinə və sümük sağlamlığına ümumi təsirindən əlavə, orqanizmdə bu vitaminin çatışmazlığı böyrək problemlərinə və urolitiyazın inkişafına səbəb ola bilər.
Həkimin sözlərinə görə, D vitamini orqanizmdə bir çox biokimyəvi proseslərin tənzimlənməsində iştirak edən hormona bənzər birləşmədir. Onun təsirinin əsas mexanizmlərindən biri kalsiumun düzgün metabolizmidir. Kifayət qədər D vitamini səviyyəsi bağırsaqlarda, böyrəklərdə və böyrəküstü vəzilərdə kalsiumun düzgün sorulmasına, kalsium balansından məsul olan paratiroid hormonunun istehsalının tənzimlənməsinə və sümük toxumasının minerallaşmasına kömək edir.
D vitamini çatışmazlığı ilə bu proseslər pozulur, bu da qanda və sidikdə kalsiumun artıqlığına səbəb olur. Bu patoloji vəziyyətə hiperkalsemiya deyilir. Kalsium duzlarının kristallaşması və böyrəklərdə və ureterlərdə çökməsi üçün əlverişli şərait yaradır.
“Böyrək daşlarının təqribən 80%-i kalsium əmələgəlmələridir, əsasən kalsium oksalatlarıdır. D vitamini çatışmazlığı zamanı urolitiyazın inkişaf ehtimalı kəskin şəkildə artır”, – Martirosyan bildirib.
Bununla belə, kalsium balansının pozulması böyrək daşlarının əmələ gəlməsinin yeganə mexanizmi deyil. Araşdırmalar göstərir ki, D vitamini çatışmazlığı testosteron səviyyəsini azalda bilər. Yalnız “kişi” hormonu kimi tanınmasına baxmayaraq, testosteron həm kişilərdə, həm də qadınlarda metabolik proseslər üçün vacibdir. Zəncirin tetikleyicisi, D vitamini çatışmazlığı və nəticədə testosteron istehsalının azalması, həmçinin kalsium mübadiləsinin pozulmasına, xüsusən də sidikdə kalsiumun atılmasını və kalsium oksalat daşlarının meydana gəlməsini təşviq edir.
Bundan əlavə, hormonal dəyişikliklər sidik turşusunun sintezini stimullaşdıran paratiroid hormonunun həddindən artıq istehsalına səbəb olur. Məlum olduğu kimi, bu turşunun orqanizmdə çox olması, xüsusən də hormonal balanssızlığı olan kişilərdə sidik turşusu daşlarının əmələ gəlməsinə şərait yaradır.
Martirosyan əlavə edib: “D vitamini çatışmazlığı problemi sadəcə müəyyən bir patologiyadan kənara çıxır. Bu hipovitaminoz vəziyyəti kalsium mübadiləsinə, hormon balansına və immunitet sisteminə təsir göstərir. Problemin miqyasını nəzərə alaraq, pəhrizinizi və qida rasionunuzdakı faydalı mikroelementlərin və vitaminlərin səviyyəsini mümkün qədər yaxından izləməlisiniz”.
//Gülnarə Abasova, Editor.az
