Polşa, ABŞ və Böyük Britaniyadan olan elm adamları gözəl insanların avtomatik olaraq daha əxlaqlı kimi qəbul edildiyinə dair ümumi inancı şübhə altına alıblar. Üç təcrübə göstərdi ki, bu təsir xarici cəlbediciliklə deyil, bir insanı nə qədər bəyəndiyimizlə izah olunur...
Poliqon xəbər verir ki, məqalə Scientific Reports jurnalında dərc olunub.
Uzun müddətdir ki, gözəl görünüşün müsbət xarakter xüsusiyyətləri ilə əlaqəli olduğuna inanılırdı. Bununla belə, əvvəlki tədqiqatlar ziddiyyətli nəticələr göstərdi: bəzən cəlbedicilik mənəvi qiymətləndirmələrə ümumiyyətlə təsir göstərmirdi, bəzən isə hətta şübhələr yaradırdı - məsələn, boşboğazlıq və ya manipulyasiya. Yeni araşdırmanın müəllifləri simpatiya hissinin gözəlliyi və əxlaq qavrayışını birləşdirən əsas amil olub-olmadığını yoxlamaq qərarına gəliblər.
Üç eksperimentdə iştirakçılar fotoşəkillər və qısa təsvirlər əsasında qəribləri qiymətləndirdilər. Onlardan fiziki olaraq onları nə qədər bəyəndiklərini, eləcə də nə qədər dürüst, ləyaqətli və vicdanlı göründüklərini qiymətləndirmələri istəndi.
İlk iki eksperimentdə məlum oldu ki, cazibədar qadınlar həqiqətən daha mehriban kimi qəbul edilir - lakin yalnız ona görə ki, onlar iştirakçılarda daha çox rəğbət doğurur. Rəğbətin səviyyəsi nəzərə alınarsa, görkəmin mənəviyyat qiymətləndirmələrinə təsiri aradan qalxır. Kişilər üçün belə bir əlaqə tapılmadı.
Böyük Britaniyada keçirilən üçüncü eksperimentdə elm adamları simpatiya səviyyəsini xüsusi olaraq manipulyasiya edərək iştirakçılara öz baxışlarından oxşar və ya tamamilə fərqli baxışları və maraqları olan bir şəxsin profilini göstərdilər. Bu halda qiymətləndirmələr zahiri görkəmdən deyil, ilk növbədə rəğbətin səviyyəsindən asılı idi: hətta orta dərəcədə cazibədar insanlar da çox gözəllərdən daha mehriban sayılırdılar. Beləliklə, simpatiya həlledici amilə çevrildi.
Maraqlıdır ki, ədalətli dünyaya inam - insanların layiq olduqlarını alması ideyası - əvvəllər gözəllik və əxlaq arasındakı əlaqəni izah etdiyi güman edilsə də, nəticələrə təsir etmədi.
Tədqiqatın müəlliflərindən biri Konrad Bosjan deyib ki, bizim məlumatlarımız göstərir ki, bir insanın əxlaqi xarakterini qiymətləndirdiyimiz zaman, duyğuları və şəxsi simpatiyaları xarici görünüşdən daha böyük rol oynayır. Bu o deməkdir ki, insanlar haqqında fikirlərimiz dərin subyektiv ola bilər. Bunu başa düşmək bizə daha ədalətli qərarlar qəbul etməyə və qərəzdən qaçmağa kömək edəcək.
Poliqon.info
