ain.az, Bizimyol saytından verilən məlumata əsaslanaraq xəbər yayır.
“2025-ci il avqustun 15-də ABŞ Prezidenti Donald Tramp və Rusiya Prezidenti Vladimir Putin arasında Alyaskada keçirilən sammit beynəlxalq ictimaiyyət və media tərəfindən böyük maraqla qarşılanıb. Bu görüş əsasən Ukrayna müharibəsinə həll yolu tapmaq məqsədi daşıyırdı, lakin nəticələr və açıqlanan məlumatlar müxtəlif suallar və müzakirələr doğurub.
Bu barədə Bizimyol.info xəbər portalına politoloq Nicat İsmayılov danışıb. Politoloq beynəlxalq ictimaiyyətin və medianın əsas suallarını dilə gətirib:
1. Ukrayna müharibəsinə dərhal atəşkəs razılaşması əldə ediləcəkmi?
Politoloq bildirib ki, beynəlxalq ictimaiyyət, xüsusən də Avropa ölkələri və Ukraynanın özü, bu görüşdən dərhal atəşkəs razılaşması çıxacağı gözləntisində idi. Lakin sammitdə heç bir konkret atəşkəs razılaşması əldə edilmədi. Tramp əvvəllər "atəşkəs olmasa, Rusiya üçün ciddi nəticələr olacaq" ifadəsini işlətsə də, görüşdən sonra bu tələbdən imtina etdiyini və birbaşa sülh danışıqlarına keçid tərəfdarı olduğunu bildirdi.
2. Putin beynəlxalq təcriddən çıxacaqmı?
Nicat İsmayılovun fikrincə, görüşün ən diqqət çəkən nəticələrindən biri Putin üçün ictimaiyyət əlaqələri sahəsində qazanılmış uğur oldu. 2022-ci ildən bəri Qərb tərəfindən təcrid edilən Putinə ABŞ ərazisində, hərbi bazada qırmızı xalça sərilməsi və Tramp tərəfindən alqışlanması, onun beynəlxalq arenada yenidən qəbul edilməsi kimi qiymətləndirildi.
3. Ukraynanın ərazi bütövlüyü qorunacaqmı?
Politoloq qeyd edib ki, görüşdə Ukraynanın ərazi itkiləri ilə bağlı heç bir konkret müzakirə açıqlanmasa da, məlumat mənbələri Putinin bütün Donetsk vilayətinə nəzarət tələb etdiyini bildiriblər. Zelenskinin bu tələbi rədd etdiyi və ABŞ-ın təhlükəsizlik zəmanətləri axtardığı bildirilir. Putin "münaqişənin kök səbəbləri" ifadəsini işlətmişdir ki, bu da ənənəvi olaraq Krımın və digər bölgələrin Rusiya tərəfindən tanınması, Ukraynanın neytrallığı və NATO-ya qoşulmaması kimi tələblərə işarə edir.
4. Zelenski üçün trilateral görüş imkanı yaranacaqmı?
Nicat İsmayılov vurğulayıb ki, Tramp əvvəlcədən uğurlu görüş halında Zelenskini də daxil edən üçtərəfli sammit keçiriləcəyini bildirsə də, Alyaska görüşündən sonra belə bir plan haqqında heç nə açıqlanmadı. Bunun əvəzinə Zelenskiyin 19 avqustda Vaşinqtonda Trampla görüşəcəyi bildirildi.
5. ABŞ və Rusiya arasında yeni iqtisadi əlaqələr bərpa olunacaqmı?
Politoloqun fikrincə, məlumatlara görə Putin sammitə bir sıra biznes nümayəndələrini də gətirmişdi ki, bu da iqtisadi əlaqələrin bərpasına işarə kimi qiymətləndirildi. Lakin Trampın açıqlamalarına görə, müharibə həll olunmadan heç bir iqtisadi əməkdaşlıq mümkün deyil.
Cavab tapılan və tapılmayan suallar
Cavab tapılan suallar:
1. Putin beynəlxalq təcriddən çıxa biləcəkmi?
Bəli, Putin ABŞ ərazisində qırmızı xalça ilə qarşılanaraq və Trampın limuzinində səyahət edərək ictimai cəhətdən uğur qazandı.
2. Trump və Putin arasında şəxsi münasibətlər necədir?
Görüşdə iki lider arasında isti və dostluq münasibətləri olduğu müşahidə edildi. Tramp Putini "əla münasibətlərimiz var" kimi sözlərlə təriflədi.
3. Dərhal atəşkəs razılaşması imzalanacaqmı?
Xeyr, görüşdə dərhal atəşkəs razılaşması əldə edilmədi, əvəzində birbaşa sülh danışıqlarına keçid qərarı verildi.
Cavab tapılmayan suallar:
1. Ukrayna müharibəsinə konkret həll yolu təklif olundumu?
Xeyr, görüşdən sonra heç bir konkret həll planı açıqlanmadı. Hər iki lider "irəliləyiş"dən bəhs etsə də, heç bir detal verilmədi.
2. Ukraynanın ərazi bütövlüyü qorunacaqmı?
Bu suala dəqiq cavab alınmadı. Məlumat mənbələri ərazi güzəştləri barədə müzakirələr aparıldığını bildirsə də, heç bir rəsmi açıqlama verilmədi.
3. NATO-nun gələcək rolu necə olacaq?
Görüşdə NATO-nun gələcək rolu ilə bağlı heç bir açıqlama edilmədi, baxmayaraq ki, bu Rusiyanın əsas tələblərindən biridir.
Politloqun fikrincə, nəticə etibarı ilə, Tramp-Putin sammitinin ən əhəmiyyətli siyasi nəticəsi, heç bir konkret siyasi razılaşma əldə edilməsə belə, Putin üçün ictimai imic baxımından əldə edilən uğur oldu:
“Üç il ərzində Qərb tərəfindən təcrid edilən Rusiya lideri ABŞ ərazisində yüksək səviyyəli qarşılana bildi. Bu, Putin üçün daxili siyasətdə güclü simvolik qələbə deməkdir. Digər tərəfdən, Tramp üçün bu görüş onun "sülh elçisi" imicini gücləndirmək cəhdi kimi qiymətləndirilə bilər. Lakin heç bir konkret nəticə əldə edilməməsi və atəşkəs tələbindən imtina etməsi onun vəd etdiyi "24 saat ərzində müharibəni bitirmək" vədlərinə uyğun gəlmir.
Avropa ölkələri üçün bu sammit narahatlıq mənbəyi ola bilər. Çünki ABŞ-ın Rusiya ilə birbaşa danışıqlar apararaq Ukraynanı kənarda qoyması, Avropanın təhlükəsizlik maraqlarının arxa plana atılması təhlükəsi yaradır. Almaniya və Fransa kimi ölkələrin Ukraynaya dəstəyini təkid etməsi bu narahatlığın əksini tapır.
Ukrayna üçün ən böyük risk, ərazi bütövlüyünün qorunub-qorunmayacağı sualıdır. Məlumatlara görə Putin bütün Donetsk vilayətini tələb edib ki, bu da Ukrayna üçün qəbuledilməzdir. Zelenskinin Vaşinqtonda Trumpla görüşəcəyi növbəti görüş Ukraynanın gələcəyi üçün həlledici ola bilər.
Nəticə etibarilə, Alyaska sammiti daha çox simvolik əhəmiyyət daşıyır və real siyasi nəticələr üçün daha çox danışıqların aparılacağını göstərir. Putin üçün ictimai imic baxımından uğur, Tramp üçün isə heç olmasa sülh prosesini irəli aparmaq cəhdi kimi qiymətləndirilə bilər. Lakin Ukrayna müharibəsinə həll tapılması üçün hələ çox iş qalır və əsas suallar cavabsız qalır”.
İradə Cəlil, Bizimyol.info
Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün ain.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
