Mahir Süleymanlı
Milli Məclisin deputatı
22 iyul tarixi Azərbaycan ictimai fikrində xüsusi önəm kəsb edir. Məhz 1875-ci ilin həmin günü böyük maarifçi və publisist Həsən bəy Zərdabi tərəfindən nəşr olunan “Əkinçi” qəzeti ilə milli mətbuatın təməli qoyulmuşdur. Qəzetin səhifələrində o dövrün ən qabaqcıl ziyalıları öz ideyalarını yayaraq ictimai şüura təsir göstərmişlər. Bu vaxtdan etibarən mətbuat xalqın maarifləndirilməsi, milli kimlik şüurunun formalaşması, ictimai-siyasi proseslərin izlənməsi və yönləndirilməsi baxımından əvəzsiz rol oynamışdır.
22 iyul tarixi ölkəmizdə Milli Mətbuat Günü kimi qeyd olunur və bu əlamətdar hadisə milli oyanış, azad fikir və ictimai düşüncənin başlanğıcı kimi qəbul edilir. “Əkinçi”dən sonra yeni qəzet və jurnalların yaranması ilə maarifçilik hərəkatı gücləndi, milli azadlıq və istiqlal ideyaları yayılmağa başladı. Mətbuat cəmiyyətin güzgüsünə çevrilərək sosial dəyişikliklərə təkan verdi və milli özünüdərkin əsas sütunlarından biri oldu.
Azərbaycan mətbuatının inkişafı üçün dönüş nöqtəsi 1993-cü ildən başlayır. Ulu Öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən genişmiqyaslı islahatlar fonunda söz və məlumat azadlığı konstitusion prinsip səviyyəsinə qaldırıldı. 1998-ci il avqustun 6-da senzuranın ləğvi ilə ölkə tarixində azad və demokratik mətbuatın inkişafı istiqamətində yeni mərhələ başlandı.
Tarixi ənənəyə və zəngin irsə söykənən müasir mətbuatımızın bu inkişaf yolu dövlət dəstəyi və cəmiyyətin etimadı ilə davam etdirilmişdir. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə media islahatları yeni mərhələyə qədəm qoymuşdur. Hazırda media məkanında sürətli qloballaşma prosesi gedir və media haqqında qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi istiqamətində məqsədyönlü işlər görülür.
2021-ci il dekabrın 30-da qəbul edilən “Media haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanunu media fəaliyyətinin hüquqi əsaslarını müəyyənləşdirir. Qanunun əsas məqsədi informasiya təhlükəsizliyi, sağlam informasiya mühiti və jurnalistikanın peşəkarlıq səviyyəsinin yüksəldilməsidir. Bu, həmçinin medianın rəqəmsal dövrə uyğunlaşdırılması istiqamətində mühüm addımdır. Artıq Azərbaycan mətbuatı təkcə milli informasiya məkanı ilə məhdudlaşmır, qlobal informasiya sisteminin fəal iştirakçısı kimi beynəlxalq müstəvidə də öz yerini möhkəmləndirmişdir.
Milli mətbuatın yubileyləri dövlət səviyyəsində geniş şəkildə qeyd olunmuş, bu sahədə çalışan insanların əməyinə yüksək qiymət verilmişdir. Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə 2025-ci il fevralın 3-də “Azərbaycan milli mətbuatının 150 illiyi (1875–2025)” Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı təsis olunmuşdur. Həmçinin 25 aprel 2025-ci il tarixində dövlətimizin başçısı “Azərbaycan milli mətbuatının 150 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında” Sərəncam imzalamışdır. Sözügedən qərarlar media tarixində mühüm mərhələ kimi xüsusi önəm kəsb edir.
Hazırda ölkə mediası ənənəvi və rəqəmsal formatlarda, həm çap, həm də onlayn platformalarda fəaliyyət göstərir. İnternet jurnalistikası sürətlə inkişaf edir, sosial media vasitəsilə informasiya paylaşımı genişlənir. Bu proses medianın həm lokal, həm də beynəlxalq təsir gücünü artırır.
Söz və mətbuat azadlığı demokratik cəmiyyətin əsas təməllərindəndir. Ölkə rəhbərliyinin həmin sahəyə göstərdiyi ardıcıl diqqət nəticəsində ölkə mediası daha peşəkar, daha müstəqil və daha təsirli bir gücə çevrilib. Milli mətbuatın 150 illik yubileyi bu tarixi irsin layiqincə dəyərləndirilməsi və gələcək nəsillərə ötürülməsi baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır.
