Bir olaya iki baxış. Dünən Xankəndidə İƏT zirvə görüşündə İlham Əliyev, Məsut Pezeşkian və Ərdoğanın birgə söhbətinə iki gürcü diplomatdan reaksiyası maraqlı olub. Vaxt.az həmin şərhləri təqdim edir.
***
“Şərq diplomatiyasının özəllikləri: Bu gün Azərbaycan, İran və Türkiyə prezidentləri Qarabağın Xankəndi şəhərindədir.
Kameralar Əliyevin Ərdoğana, “Mən ona (İran prezidenti Pezeşkiana) dedim ki, Məsut bəy, çəkinmə, doğma torpağındasan” dediyi anı lentə alıb.
Məsələ burasındadır ki, Qarabağ müharibəsindəki qələbə təkcə Azərbaycan vətəndaşlarının deyil, İranda yaşayan milyonlarla etnik azərbaycanlının da ümumbəşəri heyranlıq və qürur mənbəyinə çevrildi və bu, milli hisslərin müəyyən qədər oyanmasına səbəb oldu. İran İslam Respublikasının prezidenti Məsut Pezeşkian isə etnik olaraq azərbaycanlıdır.
Onu da qeyd etmək yerinə düşər ki, Əliyev bunu hər üç prezidentin mükəmməl başa düşdüyü Azərbaycan dilində deyib. Bu, həm də bölgədə yaşayan insanların (o cümlədən rəhbərlərin) ortaq dilə malik olmasını vurğulayırdı.
Əliyev bu jestlə təkcə bütün azərbaycanlıların birliyi məsələsini vurğulamaqla kifayətlənmir, həm də iranlılara eyham vurur ki, öz ölkələrində Azərbaycan Respublikası doğma vətəni olan çoxlu sayda azərbaycanlı (o cümlədən yüksək vəzifəli məmurlar) yaşayır. Üstəlik, o, bunu elə etdi ki, Pezeşkianın etnik mənsubiyyətini qətiyyən qeyd etmədi və heç bir iranlı bu sözlə mübahisə edə bilməzdi.
Təbii ki, onu da qeyd etmək yerinə düşər ki, o, bunu kameraların açıq olduğu və hər kəsin bu ifadəni görüb eşidəcəyini çox gözəl bildiyi bir anda demişdi.
Bunun adı mürəkkəb şərq diplomatiyasıdır və mən bir şərqşünas və keçmiş diplomat kimi bu detala diqqətinizi çəkməyə bilməzdim. Əslində bu janrın klassikidir”.
***
“Tez-tez dəyişən münasibətlərə baxmayaraq, üç müsəlman qonşu dövlətin – İran, Azərbaycan və Türkiyənin liderləri hələ də ünsiyyət qurub, qardaş olmağı bacarırlar.
Dünən Qarabağda bir yerdə olub bayram ediblər. Qarabağ müsəlman dünyasına əlavə olunub.
Bu zaman xristian dünyasında nələr baş verir? Pravoslav dövlətlərinin lideri və himayədarı və köməkçisi olmalı olan ölkə qardaş Ukraynada qan tökür, gürcü torpaqlarını zəbt edir, etnik təmizləmə aparır, eyni zamanda pravoslav Moldovada da hər şeyi edir ki, ölkə bataqlıqdan çıxmasın, normal həyat tərzi keçirməsin”.
