Bakı. Trend:
Səhiyyə Nazirliyi K.Y.Fərəcova addına Elmi-Tədqiqat Pediatriyaİnstitutunun həkim-pediatrı Nuranə Hüseynova nazirliyin rəsmisəhifəsinə müsahibə verib.
Trendhəmin müsahibəni təqdim edir:
- Nuranə xanım, ilk öncə bilmək istərdik ki, “Payızın əvvəli”anlayışı bir pediatr üçün nə deməkdir?
- Sentyabr ayında da isti havaların davam edəcəyini nəzərəalaraq bu dövr, uşaqların təbiətdən faydalanmaq, immunitetlərinimöhkəmləndirmək və yeni tədris ilinə enerji toplamaq üçün birfürsətdir. Təbiətin bizə bəxş etdiyi payız sərvətlərindən olanmövsümi meyvə-tərəvəzlərdən maksimum dərəcədə faydalanmaqvacibdir.
Günün işıqlı hissəsinin qısalmasına baxmayaraq, açıq havada vaxtkeçirmək, günəş enerjisindən və təmiz havadan yararlanmaq hələ dəmümkündür. Bu, uşaqların hərəki aktivliyinin saxlanmasına müsbəttəsir göstərir.
- Doktor, sentyabr ayında xüsusi bir rejimə riayətolunmalıdırmı?
- Sentyabr ayında yeni tədris ilinin başlanması ilə bağlıuşaqların gündəlik rejimini düzgün qurmaq xüsusilə vacibdir. Yaydaolduğu kimi, saat 22:00-dan əvvəl yuxuya getmək tövsiyə olunur,çünki uşaq orqanizmi daim inkişafdadır və böyümə hormonunun sinteziəsasən erkən yuxunun ilk saatlarında baş verir.
Düzgün yuxu rejimi həm də digər hormonların balansına, immunsistemin güclənməsi və yeni tədris ilinə yaxşı hazırlaşmağa köməkedir.
- Bu ayda uşaqların qidalanmasına dair hansı tövsiyələri verəbilərsiniz?
- Qida rasionunda mövsümün təzə meyvə və tərəvəzlərini (məsələnalma, armud, nar, üzüm və s.) maksimum dərəcə daxil etməklazımdır.
Havanın hələ də isti keçməsini nəzərə alaraq, uşağın maye balansınadiqqət yetirmək vacibdir. Məktəbə və ya uzun gəzintilərə gedərkən,yanlarında mütləq təmiz, içməli su olmalıdır.
Həmçinin, qidaların saxlanma şərtlərinə diqqət edin, çünki istihavada bakteriyalar tez inkişaf edir.
- Günəşdən qorunmaq üçün hansı vasitələrdən istifadə etməklazımdır?
- Sentyabr ayının olmasına baxmayaraq, hələ də istilər hökmsürür və günəş hələ də fəaldır. Buna görə də, xüsusilə günortasaatlarında açıq havada olarkən, mütləq papaq və dəri tipinə uyğun(30+ SPF və ya daha yüksək) günəş kremindən istifadə etməklazımdır. Kremi təkcə üzə deyil, bədənin günəşə məruz qalan bütünhissələrinə çəkmək lazımdır. Geyimlər yüngül, nəfəs alan, təbiiparçalardan və açıq rəngli olmalıdır.
- Uşaqların hansı saatlarda açıq havada olmasını məsləhətgörürsünüz?
- Günəşin ən aktiv olduğu günorta saatlarında (təxminən11:00-dan 16:00-dək) birbaşa günəş işığından uzaq durmaq tövsiyəolunur. Ən optimal vaxt səhər tezdən və günortadan sonradır.Gəzintilər üçün kölgəli və yaşıllıq sahələri seçmək dahayaxşıdır.
- Uşaqları dənizə/hovuza apararkən valideynlərin hansıməsləhətlərə riayət etmələrini tövsiyə edərdiniz?
- Sentyabrda su və hava istiliyi hələ də çimmək üçün əlverişliola bilər. Lakin suyun temperaturuna diqqət yetirilməlidir. Susoyuq olarsa (22°C-dən aşağı), uşağın bədən hərarətini normadanaşağı düşməsinə,qıcolma və digər arzuolunmaz hallara gətirib çıxarabilər.
Sudan çıxdıqdan sonra dərhal onu qurulamalı və əynindəkiləriquru paltarlarla əvəz edilməlidir. Hovuzda uşaqları çimizdirərkəndaha diqqətli olmalıdırlar. Çünki artıq axşam və gecə saatlarındahavalar öncəki aylarla müqayisədə nisbətən sərin olur. Bu da suyuntemperaturunun enməsinə səbəb olur
Belə olan hallarda tövsiyə olunur ki, suyun temperaturunanəzarət etmək üçün xüsusi termometrlərdən istifadə etsinlər. Çimməmüddəti 15-20 dəqiqədən artıq olmamalıdır. Çimməmişdən əvvəl vədərhal sonra qidalanmaq məsləhət deyil. Dənizdən/hovuzdan sonrauşağı duş qəbul etdirmək vacibdir.
- Sonda valideynlərə nə məsləhət görərdiniz?
- Yuxarıda qeyd edilənlərlə yanaşı, gigiyenik qaydalara riayətolunmalıdır. Sadə gigiyenik qaydalara əməl etmək mədə-bağırsaqsistemini xəstəliklərindən qoruyur. Məsələn, gəzintidən qayıdanzaman uşaqlar mütləq əllərin yumalıdırlar.
Bu qaydalara riayət etməklə istirahətdən maksimum yararlanıb,bol enerji, vitamin deposu taplayıb növbəti fəsillərdə də sağlamqalmaq lazımdır.
- Bu ayda uşaqların qidalanmasına dair hansı tövsiyələri verəbilərsiniz?
- Qida rasionunda mövsümün təzə meyvə və tərəvəzlərini (məsələnalma, armud, nar, üzüm və s.) maksimum dərəcə daxil etməklazımdır.
Havanın hələ də isti keçməsini nəzərə alaraq, uşağın mayebalansına diqqət yetirmək vacibdir. Məktəbə və ya uzun gəzintilərəgedərkən, yanlarında mütləq təmiz, içməli su olmalıdır.
Həmçinin, qidaların saxlanma şərtlərinə diqqət edin, çünki istihavada bakteriyalar tez inkişaf edir.
- Günəşdən qorunmaq üçün hansı vasitələrdən istifadə etməklazımdır?
- Sentyabr ayının olmasına baxmayaraq, hələ də istilər hökmsürür və günəş hələ də fəaldır. Buna görə də, xüsusilə günortasaatlarında açıq havada olarkən, mütləq papaq və dəri tipinə uyğun(30+ SPF və ya daha yüksək) günəş kremindən istifadə etməklazımdır. Kremi təkcə üzə deyil, bədənin günəşə məruz qalan bütünhissələrinə çəkmək lazımdır. Geyimlər yüngül, nəfəs alan, təbiiparçalardan və açıq rəngli olmalıdır.
- Uşaqların hansı saatlarda açıq havada olmasını məsləhətgörürsünüz?
- Günəşin ən aktiv olduğu günorta saatlarında (təxminən11:00-dan 16:00-dək) birbaşa günəş işığından uzaq durmaq tövsiyəolunur. Ən optimal vaxt səhər tezdən və günortadan sonradır.Gəzintilər üçün kölgəli və yaşıllıq sahələri seçmək dahayaxşıdır.
- Uşaqları dənizə/hovuza apararkən valideynlərin hansıməsləhətlərə riayət etmələrini tövsiyə edərdiniz?
- Sentyabrda su və hava istiliyi hələ də çimmək üçün əlverişliola bilər. Lakin suyun temperaturuna diqqət yetirilməlidir. Susoyuq olarsa (22°C-dən aşağı), uşağın bədən hərarətini normadanaşağı düşməsinə,qıcolma və digər arzuolunmaz hallara gətirib çıxarabilər.
Sudan çıxdıqdan sonra dərhal onu qurulamalı və əynindəkiləriquru paltarlarla əvəz edilməlidir. Hovuzda uşaqları çimizdirərkəndaha diqqətli olmalıdırlar. Çünki artıq axşam və gecə saatlarındahavalar öncəki aylarla müqayisədə nisbətən sərin olur. Bu da suyuntemperaturunun enməsinə səbəb olur. Bəzən növbəti gün havanın istiolmasına baxmayaraq, uşaqlar üçün çimməyə yararlı temperaturaqalxmır.
Belə olan hallarda tövsiyə olunur ki, suyun temperaturunanəzarət etmək üçün xüsusi termometrlərdən istifadə etsinlər. Çimməmüddəti 15-20 dəqiqədən artıq olmamalıdır. Çimməmişdən əvvəl vədərhal sonra qidalanmaq məsləhət deyil. Dənizdən/hovuzdan sonrauşağı duş qəbul etdirmək vacibdir.
- Sonda valideynlərə nə məsləhət görərdiniz?
- Yuxarıda qeyd edilənlərlə yanaşı, gigiyenik qaydalara riayətolunmalıdır. Sadə gigiyenik qaydalara əməl etmək mədə-bağırsaqsistemini xəstəliklərindən qoruyur. Məsələn, gəzintidən qayıdanzaman uşaqlar mütləq əllərin yumalıdırlar.
Bu qaydalara riayət etməklə istirahətdən maksimum yararlanıb, bolenerji, vitamin deposu taplayıb növbəti fəsillərdə də sağlam qalmaqlazımdır.
